betrokkenheid leidt tot ontzorgen bewoners36 nr 3 2015 betrokkenheid leidt tot ontzorgen bewoners Tijdens renovatiewerkzaamheden staat een lift vaak gerust een week stil. Voor bewoners, zeker in seniorencomplexen, geen prettige omstandigheid. Er zijn wel oplossingen; een noodlift of een traphulp, maar die zijn duur of kosten de bewoner veel tijd. Voor corporatie Woonbedrijf en lift leverancier Kone reden om naar een alternatief te zoeken. Dat vonden zij in de vorm van tijdelijke besturing. tekst robert dingemans foto's kone Tijdelijke besturing is vooral een uitkomst voor seniorencomplexen Een vakbekwame liftmonteur zit aan de knoppen van de noodbesturing De samenwerking tussen Woonbedrijf en Kone stamt al van diep in de vorige eeuw. Kortgeleden is dit verband ge?ntensiveerd. "In het verle- den werkten we voor levering en onderhoud van liften samen met meerdere aanbieders. Een aantal jaar geleden zijn we teruggegaan naar twee partijen", legt Niek van Gennip, projectleider bij Woonbedrijf, uit. Voor Kone rolde daar een driejarig onderhoudscontract uit. Ze wordt niet meer per klus ingeschakeld, maar heeft over lange tijd zekerheid. Henk Heijnen, fieldmanager bij de fabrikant, legt uit wat dat betekent. "We zijn veel dichter bij de materie betrokken. Waar we vroeger slechts af en toe de zaken bespraken, is er nu regulier overleg. Boven- betrokkenheid leidt tot ontzorgen bewoners nr 3 2015 37 VOORDELEN VAN TIJDELIJKE NOODBESTURING: Veilige oplossing Minder overlast voor bewoners Corporatie komt achter de voordeur Lagere kosten VIER PILOTS Woonbedrijf en Kone testten de noodbesturing tijdens vier pilotpro- jecten, voor het eerst bij werkzaamheden aan een seniorencomplex in Eindhoven. "Met vier stopplaatsen een redelijk laag gebouw, dus ideaal voor een pilot", zegt Niek van Gennip van Woonbedrijf. Mede vanwege de doelgroep was goede bewonerscommunicatie hierbij het belangrijkste speerpunt. "Daarom zijn we huis aan huis bij de mensen langsgegaan." Bij het volgende project aan de Aletta Jacobsstraat gingen ze verder de hoogte in met zeven stopplaatsen. "Tijdens dit project werkten we het communicatieplan verder uit. Alles wat we op het gebied van communicatie leerden in de eerste twee projecten, is toegepast in het derde project: een flat met negen stopplaatsen met als doelgroep senioren en hulpbehoeven- den." In pilot vier vergden de partners het uiterste van de techniek. "Dertien stopplaatsen. Hoger dan dat gaan we niet." dien komen we vaker op locatie, waardoor problemen sneller zichtbaar worden." Geplande stilstand was een duidelijke frustratie voor de corporatie. Van Gennip: "Zeker bij hulpbehoevenden en senioren, zij zijn voor hun dagelijkse boodschappen vaak afhankelijk van de lift. We zochten naar een manier om de lift toch in gebruik te houden bij renova- tie, maar zaten natuurlijk wel vast aan strenge wet- en regelgeving." BEWONERSOVERLAST De frustraties rond geplande stilstand waren steeds vaker onderwerp van gesprek en dus was een oplossing noodzakelijk. "Met de behoefte van Woonbedrijf in ons achterhoofd zijn we gaan puzzelen", zegt Roland van Gameren, directeur regio oost van Kone. "Een noodlift plaatsen is een mogelijkheid, maar dat kost al snel 20.000 per week. Vaak moeten er ook nog bouwkundige aanpassingen worden gedaan om plaatsing ervan mogelijk te maken. Dan heb je het al snel over een verdubbeling van dat bedrag." De bewonershinder die een dergelijke noodvoorziening met zich meebrengt, is misschien wel een groter obstakel. Dat vindt ook Van Gennip. "Het plaatsen van een noodlift, zeker als er bouwkundige aanpassingen moeten worden gedaan, brengt erg veel overlast met zich mee. Niet alleen door de bouwwerkzaamheden, maar ook door de ruimte die het kost en die bijvoorbeeld ten koste gaat van parkeerplekken." TIJDELIJKE NOODBESTURING Geen klantvriendelijke oplossing dus, maar andere tussenoplossingen zijn dat evenmin. Neem een traplift, waarbij bewoners verdieping voor verdieping en een voor een naar boven en beneden worden getranspor- teerd. Dat kost veel tijd. "Uiteindelijk kozen we voor een oplossing waarbij bewoners gewoon met de bestaande liften worden vervoerd", vertelt Heijnen. "Dat betekent dat we op gezette tijden de werkzaam- heden aan de lift stopzetten en hem aansluiten op een tijdelijke noodbe- sturing. Een vakbekwame liftmonteur zorgt voor de besturing die is voorzien van een frequentieregelaar. Deze regelt dat de lift op een geleidelijke manier stopt op de goede hoogte." Onderzoek onder bewoners bracht naar voren dat de tijdelijke noodbe- sturing als veiliger wordt ervaren dan andere noodoplossingen. "Logisch ook. Ze stappen in hun eigen vertrouwde lift", vindt Van Gennip. Uiter- aard is het systeem ook uitgebreid gekeurd. Zo werd de lift ontwikkeld in samenwerking met keuringsinstantie T?V, die de installatie testte voordat de pilot van start ging. Van Gameren: "De mobiele oplossing voldoet aan de laatste veiligheidsnormen. Dat blijft prioriteit ??n." EENOPEENGESPREKKEN Bedoeling is dat de lift drie keer per dag (om 7.30, 12.00 en 16.30 uur) wordt gekoppeld aan de noodbesturing. De lift werkt dan een halfuur als pendeldienst. "Daar zijn we vrij dynamisch in", zegt Heijnen. "Bij noodgevallen kunnen we de tijdelijke besturing snel in werking stellen. Bovendien is een van onze monteurs 24 uur per dag beschikbaar voor calamiteiten. Buiten onze normale storingsdienst om, zodat we binnen een half uur ter plekke zijn." Bewoners kunnen dus driemaal daags gebruikmaken van de lift. "Dat is beter dan niets, maar nog steeds een ongemak", beseft ook Van Gennip. "Erg belangrijk dat je bewoners van tevoren laat weten wat ze te wachten staat. Je kunt het nooit voor iedereen goed doen; er zijn altijd mensen die voor dag en dauw hun krantje willen halen. In een-op-een-gesprekken kom je daar meestal wel uit. Het is van belang dat ze inzien dat het een vooruitgang is. Bewo- ners van een van de pilotflats hebben toevallig nog niet zo heel lang geleden onderhoud aan de flat gehad, waarbij de liften er helemaal uitla- gen. Zij waren hartstikke blij met deze vooruitgang." KLOPPEN OP DE LIFTDEUR Tijdens de pilots werd de oplossing ook nog op enkele praktische vlak- ken doorontwikkeld. Hoe weet je bijvoorbeeld op welke etage iemand staat te wachten? Het drukpaneel om de lift op te roepen werkt immers ook niet meer. Van Gennip: "Bij de eerste pilot ging dat nog wel, dat waren maar vier stopplaatsen. We spraken af dat bewoners op de lift- deur klopten als ze stonden te wachten." Het werkte prima en het systeem werd doorgetrokken naar de tweede pilot. "Hier hadden we echter meer stopplaatsen en het was voor de liftmonteur al snel een probleem bij te houden waar iedereen stond. Daarom besloten we het anders aan te pakken. Bewoners konden een nummer bellen als ze op een verdieping stonden te wachten. Dat werkte prima, maar was wat omslachtig; niet iedereen heeft een telefoon bij de hand." Nu werkt Kone aan een losstaand, draadloos systeem. "Zo ontwikkelen we telkens een stukje verder", aldus Heijnen. ONGEPLANDE STILSTAND De oplossing voor tijdelijke noodbesturing werkt ongeveer voor 80% van de liften. "Dat heeft te maken met de aandrijving. We kunnen de tijdelijke besturing niet aansluiten op hydraulische liften. Hij werkt alleen op asynchrone motoren", legt Van Gameren uit. Daarmee lijkt het voor het grootste deel van de liften een goede oplossing. "In plus- minus vier uur kunnen we de noodbesturing aansluiten. De kosten zijn ongeveer 25% van die van een noodlift." De pilot bracht de leveran- cier op het plan de oplossing ook in te zetten voor ongeplande stil- stand. "Iedereen kent verhalen van defecte liften die weken stilstaan. De tijdelijke noodbesturing kunnen we ook inzetten bij liften met een elektronisch probleem. Binnen een paar uur kun je de lift weer in gebruiknemen", zegt Heijnen. Van Gameren: "Daarmee zetten we de oplossing breder in. Dat hebben we mede te danken aan Woonbe- drijf."