volkswijken met verborgen kwaliteiten nr 3 2015 35 volkswijken met verborgen kwaliteiten Individualiteit van de huur- der is in zwang en zal in de toekomst centraal staan. Daar ligt een uitda- ging voor woningcorpora- ties. Namelijk ruimte bieden aan specifieke wensen van individuele bewoners wat betreft woningverbeteringen en tegelijkertijd de straat, het blok of de wijk in uitstra- ling een eenheid laten blij- ven. Met een aantrekkelijk imago. tekst evamarije smit goed, je bedenkt wat de huidige kwaliteiten en dilemma's zijn en welke kleine ingrepen nodig zijn om de wijk weer nieuw leven in te blazen." ADVIES VOOR CORPORATIES Deze operatie hangt samen met de onomkeerbare trend van gewenste individualiteit. Corporaties moeten bewoners betrekken bij ontwikkeling van hun toekomstplannen. De belangrijkste pijler voor succes is volgens Arts dat per situatie wordt gezocht naar een gemeenschappe- lijk kader, waarbinnen ruimte is voor variatie. "Onze Hollandse grach- tenpanden zijn daar een goed voorbeeld van. Geen pand is hetzelfde en toch ervaren we ze als ??n geheel. Dat komt vooral door de verticale lijnen, een beeldbepalend element. In andere typen wijken zul je hier- naar op zoek moeten gaan." Voor corporaties vereist dit het loslaten van het oude denken. De niet eenvoudige hamvraag is: hoe gaat een wijk er uitzien als je individualiteit de ruimte geeft? De stappen die je als corporatie kunt zetten: 1. Geef de bewoner meer keuze in kwaliteit en in het moment 2. Leg prioriteiten vast in individualiteit, betaalbaarheid en duurzaamheid 3. Kijk wat de huidige kwaliteiten en knelpunten in je voorraad zijn 4. Bedenk hoe dat wat goed is, kan worden versterkt 5. Formuleer, met inachtneming van het verleden, je opgave 6. Bekijk hoe individualiteit ruimte krijgt met behoud van samenhang 7. Wees zorgvuldig met ingrijpen 8. Cre?er draagvlak door meer verbeelden, minder verwoorden 9. Demonstreer je idee; maak een proef De opgave een wijk op stedenbouwkundig niveau hoog te houden, ziet ook Sandra Arts, architect bij BouwhulpGroep. Zij houdt zich intensief bezig met deze toekomst. "Elke wijk heeft haar hi?rarchie in prominente straten, karakteristieke hoekwoningen, begeleiding van pleintjes of park- jes. De opgave van architecten is weten met welke kleine ingrepen je het totale beeld van een wijk versterkt en hoe je invulling geeft aan de gewenste individualiteit. Corporaties en architecten moeten van tevoren bepalen wat de kaders zijn voor die individuele vrijheid", vertelt Arts. SLECHT IMAGO VOLKSBUURTEN In de vorige eeuw zijn diverse idee?n over wonen vormgegeven: tuin- dorpen (1920-1939), rechttoe-rechtaan-wijken (1960-1969), bloemkool- wijken (1970-1989) of de VINEX-wijken (1995-2005). De idee?n pasten op dat moment goed in de tijd en waren verdedigbaar. Ze waren alleen niet 100% toekomstbestendig, want de mens verandert. Arts: "De grote lappen grond van tuindorpen waren volstrekt logisch omdat mensen daar eigen groenten verbouwden. Later, toen de welvaart steeg, gebruikten bewoners hun grond voor garages, duiventillen en andere hobby's. Een rommeltje dus, dat veel volksbuurten een slecht imago gaf. Jammer, want al deze wijken hebben beslist kwaliteiten." CHIRURGISCH INGRIJPEN IN WIJKEN Het boek `Traktaat ? de voetafdrukken van de samenleving' van Bouw- hulpGroep toont welke idealen ten grondslag liggen aan de steden- bouwkundige vormen van toen. Het zoomt in op veranderingen in gebruik en idealen en de invloed die dat heeft op functioneren en uitstraling van de wijk. Knelpunten worden duidelijk door 21 heden- daagse voorbeelden plus de mogelijkheden om die te corrigeren. Arts is medeauteur en legt uit: "De kunst is heel goed te kijken en je bewust te worden van de kwaliteiten die een wijk heeft. Je moet soms door de armoedige aanblik heen kijken. Als een chirurg bestudeer je het vast- Pendrecht, Rotterdam (1949-1953) `Traktaat ? de voetafdrukken van de samenleving' verschijnt in september 2015. Intekenen kan per 1 augustus via www.renda.nl/shop.