Steeds meer bewoners lopen het risico dat zij de huur- of hypotheeklasten niet kunnen betalen. Het aantal huishoudens met een zogeheten ‘betaalrisico’ is in tien jaar tijd verdubbeld, van 214 in 2002 tot circa 510 in 2012. Dat blijkt uit onderzoek van Planbureau voor de Leefomgeving.
Het besteedbaar inkomen van de betreffende huishoudens, met name huurders, is ontoereikend voor de netto woonlasten* en de meest basale uitgaven voor levensonderhoud. Uit het onderzoek blijkt dat in 2012 circa 384.000 huurders (13% van alle huurders) en 126.000 eigenaar-bewoners (3% van alle eigenaar-bewoners) een besteedbaar inkomen hadden dat ontoereikend was voor deze kosten (zie figuur).
Betaalrisico
Het risico voor de huishoudens is dat zij op een zeker moment de huur of hypotheek niet meer kunnen betalen. Een betaalrisico wil niet zeggen dat er ook een betaalachterstand is. Een tekort wordt door sommige huishoudens mogelijk gedicht met spaargeld of verdere bezuinigen op eerste levensbehoeften. Anderen zien geen mogelijkheid meer om alle rekeningen te betalen en lopen mogelijk wel een betaalachterstand op voor bijvoorbeeld huur of zorgverzekering.
Vooral huurders
Een sterke stijging van betaalrisico’s is sinds de crisis ingezet. Lag dit aantal in 2002 nog op zo’n 5%, in 2012 was dat 13%. Onder eigenaar-bewoners is dit percentage veel lager (rond de 3%) en redelijk stabiel. Wanneer sprake is van een economische dip zijn het vooral huurders die in de problemen komen. Daarmee lijkt de oorzaak van de toegenomen risico’s vooral in de inkomens- en koopkrachtsfeer te liggen. Een inkomensdaling door plotselinge werkloosheid, scheiding of koopkrachtdaling kunnen een huishouden in de problemen brengen.
Zowel vrije als sociale sector
Gesproken over de groep huurders met een betaalrisico, is dit veelvoorkomend bij zowel huurders met een hoge huur (vrije sector, circa €700 of hoger), als huurders met een relatief lage huur (onder de basishuur, in 2012 tot €215,50 voor 65-minners).
Regionaal zijn er grote verschillen te vinden. De risicogroepen bevinden zich vooral in Amsterdam, het zuiden van de Randstad, Noord-Friesland, en een deel van Groningen en Flevoland. In deze laatste provincie loopt zelfs bijna een kwart van de huurders het risico de huur niet meer te kunnen opbrengen. Verder zitten ook in Zuid-Limburg relatief veel huurders in de knel. In de koopsector zijn regionale risicoverschillen minder groot.
Reacties