Veertig jaar oude duurzaamheid 30 ClassIQ Zweers werkt nog altijd als architect. "Ik sta nog regelmatig achter de plank", zoals hij het zelf uitdrukt. Het gaat nu voornamelijk om restauratieprojecten voor klanten die hij al lang bedient. Zo begeleidt Zweers op dit moment de restauratie van een timmermanshuisje uit 1848 op landgoed Vollenhoven; een rijksmonument dat onder andere ge?soleerd gaat worden. Sinds 1963 werkt Zweers voor zichzelf als directeur/architect/eigenaar van Architectenbureau Ing. W. Zweers BV. Daarvoor was hij docent Bouw- kunde aan de Ir. A. J. Versfeld MTS in Utrecht, architect-adviseur voor Rijkswaterstaat en assistent-architect bij de gemeente Rotterdam. Daar- naast bekleedde Zweers meerdere bestuursfuncties binnen de BNA (Bond van Nederlandse Architecten). Breed en lang De lijst van uitgevoerde werken van Zweers is breed en lang. Hij ontwierp veel industri?le wasserijen, bijvoorbeeld voor KLM, maar ook een postkan- toor, een boerderij, een school, een noodstroomgebouw, kantoren en veel ClassIQ Veertig jaar oude duurzaamheid Willem Zweers (79) is al meer dan vijftig jaar architect. Hij ontwierp veel en uiteenlopend. Van een kerk met atoomkelder tot een worstenmakerij en de grote zeesluis in Muiden. In 1971 kreeg hij opdracht om een vrijstaande bungalow met kap in Nieuwegein te tekenen. Hij besloot enkelwandig te bouwen met 24 cm dikke cellenbetonblokken. Nu, veertig jaar later, blijkt die woning een van de energiezuinigste huizen in de wijk Wijkersloot. "Van duurzaam en cradle-to-cradle had nog nooit iemand gehoord; 3 cm piepschuim in de spouw, dat was het toen wel zo'n beetje", schetst Willem Zweers het tijdsbeeld. Bas Goedvolk Veertig jaar oude duurzaamheid 31 ClassIQ Een omgekeerd dak Door de jaren heen zijn Zweers en Blok het huis blijven verbeteren, bijvoor- beeld op het gebied van isolatie. Ongeveer vijftien jaar geleden werd de kap ge?soleerd. Het huis is toen ook gestuukt, want wederom vanwege het krappe budget werd het in 1972 ongestuukt opgeleverd. "Geen probleem", volgens Zweers, "want die korrelige structuur van cellenbetonblokken ziet er ook mooi uit." In 2006 werden er bovendien isolatieplaten op de platte uitbouw aangebracht. "Een omgekeerd dak noemen we dat wel. Daar zat nog een gat in de isolatie", verklaart hij. Afgelopen najaar werd er met steun van de gemeente Nieuwegein op grote schaal EPA-onderzoek gedaan in de wijk door EPA Maatwerkadvies. In november ontving Blok zijn EPA-rapport. Volgens Zweers bleek de bun- galow een van de energiezuinigste huizen in de wijk. "De onderzoeker zei dat hij zelden zo'n oud duurzaam huis was tegengekomen." Het huis heeft een energielabel C (El=1,54) gekregen waarbij de cellenbetongevel er uit- springt qua duurzaamheid. Met een minerale isolatieplaat aan de buiten- of binnenkant zouden relatief eenvoudig veel hogere waarden kunnen wor- den gehaald, luidde de conclusie. Echt leefhuis Opdrachtgever Blok is uitermate tevreden met het huis waar hij al bijna veertig jaar woont. "Het is een echt leefhuis. Je hebt het meeste plezier van de vierkante meters die geen bestemming hebben", zei Zweers toen hij het huis opleverde, en hij heeft gelijk gehad. "De kinderen fietsten hier vroeger gewoon door de gang en de woonkamer. Vanuit de L-vormige achterkant kijk je zo in je eigen tuin. Ik heb het gevoel dat ik in een groene patio woon", volgens Blok. "Daarnaast is het huis dus ook energiezuinig. In het rapport staat dat onze bungalow veel minder gas gebruikt dan een huis met zoveel kubieke meter normaal zou moeten gebruiken. In het advies stond ook nog dat ik het huis zou kunnen opwaarderen naar label B door de muren en de vloer extra te isoleren, maar de terugverdientijd is me te lang." Inmiddels heeft Blok wel HR++ glas geplaatst, waardoor de energiezuinigheid is gestegen naar El=1,49. woonhuizen. De bungalow in Nieuwegein is in 1971 ontworpen en in 1972 gebouwd. Het gaat om een vrijstaande villa aan de Rietveldlaan van 260 m2 met kap, uitbouw en een tuin van ongeveer 1300 m2. In die tijd en zelfs heden ten dage komt monolithisch bouwen sporadisch voor in Nederland, al wint het in de laatste jaren steeds meer terrein. Toch besloot Zweers de bungalow enkelwandig te bouwen met 24 cm dikke cellenbetonblokken. "Er was een aantal redenen om die blokken toe te passen. Zo was ik nogal op nieuwe materialen. Bovendien was de op- dracht om een huis te bouwen met veel inhoud tegen weinig kosten. Aan- gezien je met de cellenbetonblokken maar ??n muur zet in plaats van twee, scheelt dat aanzienlijk in tijd en kosten", geeft hij als verklaring. Op- drachtgever Blok had bovendien een buurman die bij Ytong werkte, de fabrikant van de cellenbetonblokken, en de blokken tegen kostprijs kon leveren. Afgekeurd Daarnaast kreeg de architect via die relatie van Blok gratis een aantal afge- keurde dakplaten van dezelfde fabrikant. "Die heb ik als vloer gebruikt met een fundering als extra middenondersteuning", zegt hij. Naast het kos- tenaspect (het huis werd voor slechts 190.000 gulden gebouwd, red.) vond Zweers de hoge isolatiewaarde toen ook al belangrijk. "Van duur- zaam en cradle-to-cradle had nog nooit iemand gehoord; 3 cm piep- schuim in de spouw, dat was het toen wel zo'n beetje", schetst Zweers het tijdsbeeld. "Men sprak ook niet over vloerisolatie, maar ik voelde wel aan dat het toepassen van cellenbeton gunstig was. Uiteindelijk heb ik om in- formatie in te winnen ook nog contact gezocht met Zweedse vakbroeders. In Scandinavi? werd namelijk al heel veel monolithisch gebouwd met cel- lenbeton." Het had nog wel enige voeten in de aarde om toestemming te krijgen om te bouwen. "Monolithisch bouwen was in die tijd hoogst ongewoon. Ne- derland is een land van stenen broodjes (bakstenen, red.), maar uiteindelijk hebben we permissie gekregen", blikt Zweers terug. Zweers: "De onderzoeker zei dat hij zelden zo'n oud duurzaam huis was tegengeko- men." "Monolithisch bouwen, was in die tijd hoogst ongewoon. Nederland is een land van stenen broodjes", aldus Zweers.