renda special 2012/2 streven naar energienotaloze woning42 streven naar energienotaloze woning Een woning moet betaalbaar zijn, zowel voor de bewoner als voor de verhuurder. Dat is het motto van woningcor- poratie Portaal, aldus Nico van Ginkel. "Om dat te bereiken, is een energieno- taloze woning ons streven", legt de ontwikkelaar van Portaal Vastgoedontwikke- ling uit. Volgens hem is het principe te vergelijken met dat van een belbundel; verbruik je binnen de bundel dan is er niets aan de hand. "Maar verbruik je meer, dan moet je ook meer betalen." tekst wilbert leistra foto eva-marije smit met een ander kantoor." Het resultaat is een licht gebouw dat eenvoud uitstraalt, met verspreid per verdieping zitjes, transparante vergaderruimtes en stilteplekken. Ondanks de duurzame toepassingen in het nieuwe hoofdkantoor van de corporatie, schaart Van Ginkel Portaal niet bij de meest duurzame corporaties van Nederland. "Voor mij is Patromonium uit Veenendaal een heel duurzame corporatie, die ademt in alles duurzaamheid uit, alles heeft duurzaamheid als uitgangspunt. Het is een van de corporaties die ik ken die dat doet. Wij als Portaal zijn een goede middenmoter, maar met de ambitie om in de categorie `heel duurzaam' te komen." Kanaleneiland Utrecht, een omgeving met veel flats. Veel daarvan zijn in het bezit van Portaal, vandaar dat de woningcorporatie haar nieuwe hoofdkantoor in die buurt heeft gevestigd. "Wij willen in de wijken zitten waar onze voorraad zich bevindt", legt Nico van Ginkel uit. De ontwikkelaar is trots op het nieuwe gebouw. "We hebben een bestaand kantoor laten verduurzamen van label F/G naar A. Dat geeft ook wel aan waar wij als corporatie voor staan: een zo duurzaam mogelijke voorraad. Het hoofdkantoor is daar een goed voorbeeld van. Daarnaast hebben we het principe van Het Nieuwe Werken omarmd. De kantoorcapaciteit in dit gebouw is slechts 60 procent in vergelijking renda special 2012/2streven naar energienotaloze woning 43 BETAALBAARHEID Het motto van de corporatie luidt volgens Van Ginkel: een woning moet betaalbaar zijn, zowel voor de bewoner als voor de verhuurder. De bewoner, en met name de bewoners met een minimum inkomen, kunnen in de nabije toekomst in financi?le problemen komen met de alsmaar stijgende kosten voor fossiele energie, stelt de ontwikkelaar. "Daarom zetten wij in op een energienotaloze woning. De bewoner betaalt aan ons een prijs voor het wonen, inclusief de energiekosten. Hier- door krijgt de bewoner meer stabiliteit op het gebied van woonlasten. Deze all-in prijs moet lager zijn dan de huur en de aparte energierekening. Daarom moeten we ook inzetten op duurzaam opgewekte energie, bijvoorbeeld zonne-energie. Maar energieverbruik wordt ook bepaald door het gedrag van de bewoner. Wij kunnen de bewoner ontzorgen op het gebied van verwarming, ventilatie en zonwering door de woning slim- mer te maken. Denk aan warmte- en koudegestuurde instal- laties. Maar ook kunnen we de bewoner coachen. Zo hebben we in een wijk in Nijmegen een wooncoach die verbonden is aan de duurzame winkel Het Groene Hert. Hij begeleidt de bewoners met het verantwoord en zuinig omgaan van ener- gie." Van Ginkel beseft terdege dat niet alle bewoners dezelfde wensen hebben en ook niet allemaal evenveel ener- gie willen of kunnen verbruiken. Daarom opteert hij voor een woonbundel. "Vergelijk het maar met een bel- of sms-bundel voor je mobiele telefoon. Voor 200 minuten bellen bestaal je 15 euro per maand. Bel je meer, dan moet je ook meer beta- len. Dat geldt ook voor de woonbundel. Verbruik je meer ener- gie dan in je bundel is opgenomen, dan betaal je niet alleen meer, maar ook tegen een hoger tarief. Op die manier kun je namelijk bewoners bewuster maken van hun energieverbruik." Het tweede deel van het motto van Portaal is dat een woning ook voor de verhuurder betaalbaar moet zijn. "Dat betekent dat we woningen rendabel moeten exploiteren", stelt Van Ginkel. "Goedkoper produceren, onder de motorkap meer standaardiseren, conceptueel bouwen. Maar ook gecertifi- ceerd bouwen, waardoor je niet overal vergunningprocedures voor moet doorlopen. Een woning moet qua prijs in verhou- ding staan met het product. Wij zijn als corporatiesector heel lang gesubsidieerd en maakten de woningen alleen maar mooier en mooier. We moeten nu omschakelen naar het leve- ren van een goede basishuisvesting tegen een goede prijs. Wil een bewoner meer, prima, maar dan kost het ook meer. De meeste woningen staan er echter al en zullen nog lang dienst doen. Door slimmer te renoveren ? bijvoorbeeld bij mutatie ? en standaardisatie kunnen ook deze woningen rendabel ge?xploiteerd worden." AANPASBAARHEID In de bestaande bouw kunnen volgens Van Ginkel behoorlijke slagen worden gemaakt zonder dat het voor de bewoner duurder hoeft te worden. "Denk aan energeti- sche maatregelen. Maar we moeten ook accepteren dat we in bestaande woningen niet alle kwaliteiten hoeven aan te brengen in vergelijking met nieuwbouw. Moet je bij een renovatie van een flat van vier hoog zonder lift ? die na de ingreep technisch dertig tot veertig jaar mee kan ? investe- ren in een lift als die er niet rendabel bij te plaatsen is? Je moet dan het totaalbeeld bekijken. Je zou bijvoorbeeld in zo'n geval de doelgroep jongeren kunnen kiezen. Die vindt een flat van vier hoog zonder lift helemaal niet bezwaarlijk om in de wonen, mits de prijs ok? is." SOCIALE OMGEVING/PARTICIPATIE Een van de speerpunten in het ondernemersplan van Portaal is `de klant centraal'. "Dat betekent dat we huidige bewoners eerder bij de herontwikkeling van het bestaand bezit moeten betrekken, en nieuwe bewoners bij de ontwik- keling van nieuwbouwconcepten. Dat laatste doen we binnen het project niaNesto. Huurders en woningzoekenden worden betrokken bij de keuze van concepten. Zij geven hun wensen aan en beoordelen de plannen van de concept- aanbieders. Bij renovatie en herontwikkeling geldt hetzelfde: begin bij de bewoners. Als er bijvoorbeeld geen gemeen- schappelijk draagvlak is voor een ingreep, dan kunnen we ? waar mogelijk ? in complexen een knip maken tussen de schil en de binnenkant. De schil en de installaties pakken we in zo'n geval collectief aan en de binnenkant alleen bij bewo- ners die er wel belangstelling voor hebben. De rest van de woningen kunnen we dan bij mutatie aanpakken. Ik weet dat dit niet altijd kan, maar er is absoluut meer mogelijk dan alles of niets", legt Van Ginkel uit. De ontwikkelaar geeft ook aan dat de corporatie meer wil inspringen op wensen van huurders die verbeteringen willen. "Als bewoners van een complex voor verbeteringen zijn, dan willen we dat complex eerder aanpakken dan een complex waar de bewo- ners er niet achter staan." Over participatie zegt de ontwikkelaar dat er onder huurders een grote variatie bestaat in de mate waarin ze willen partici- peren. "Ook daar willen we beter op inspelen. Een mooi voorbeeld van opdrachtgeverschap is als huurders samen bij ons aankloppen om zonnepanelen geplaatst te krijgen en daarbij gesteund willen worden, niet alleen op financieel gebied, maar ook met de vraag hoe ze dit slim kunnen doen. Dat vind ik een prima ontwikkeling. Hiermee komt de ambi- tie dat mensen over een aantal jaren het liefst willen wonen in een woning van Portaal, steeds een stapje dichterbij", glundert hij. dilemma 1 dilemma 2 dilemma 3 We moeten nu omschakelen naar het leveren van goede basishuisvesting tegen een goede prijs