Toolkit Slimbouwen 36 c Artikel Binnen het huidige bouwproces zijn veel verschillende partijen en discipli- nes betrokken. Denk hierbij aan opdrachtgevers, aannemers, gevelbou- wers en adviesbureaus. Deze versnippering gaat ten koste van de effici?n- tie van het bouwproces. Miscommunicatie leidt tot faalkosten en boven- dien wordt steeds minder vaak het vereiste kwaliteitsniveau behaald. Het ontbreekt ontwerpers, architecten en constructeurs vaak aan kennis of de behoefte om in een vroeg stadium niet alleen na te denken over de ruimtelijke, functionele en financi?le aspecten, maar ook over de techniek en de bouwsystematiek. Het vroeg bij elkaar brengen van de verschillende disciplines kan dit voorkomen. Het Kennis Centrum Gevelbouw (KCG) heeft daarom de Toolkit Slimbouwen ontwikkelt, een hulpmiddel dat moet leiden tot een integraler bouwproces. Het is hiervoor wel noodzakelijk om met een andere bril naar de gevel en de rol van de gevelbouwer te kijken. De gevel is in vrijwel ieder gebouw de scheiding tussen het binnen- en buitenklimaat. Steeds vaker wordt dit klimaatverschil ook in deze scheiding overbrugd. De daarvoor benodigde installaties kunnen in de gevel opgeno- men worden met het gevolg dat de gevel (inclusief installaties) onafhanke- lijk van het bouwproces, dus als een apart bouwdeel, gezien kan worden. Kijkend naar de trends binnen de bouw, ligt het voor de hand dat de gevel als geheel of in (grote) delen in een industri?le omgeving wordt geprodu- ceerd. Na de montage en het aansluiten van de installatietechniek is de gebouwschil gereed. Op deze manier verloopt het bouwproces sneller en kan een hogere kwaliteit behaald worden. Verantwoordelijkheid Door de gevel als een integraal systeem te benaderen is de gevelbouwer in staat de totale verantwoordelijkheid voor de gevel over te nemen. Daarbij gaat het niet alleen om de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het eindproduct, maar ook om die van het bouwproces. Dit betekent wel dat de ontwerper en de gevelbouwer in het ontwerpproces veel zullen moeten afstemmen, waarbij de gevelbouwer zich als partner van de architect op- stelt. De rol van de gevelbouwer kan op deze manier ook verder reiken dan alleen het co-ontwerpen, de engineering en het leveren en monteren van de gevel. Belangrijk daarbij is wel dat de gevelbouwer vanaf het begin van het ontwerpproces bij het project wordt betrokken. Ook tijdens de exploi- tatiefase ligt het voor de hand dat de gevelbouwer een partner blijft van de opdrachtgever. Garanties, verzekeringen en onderhoudsplannen en -con- tracten behoren daarmee tot de mogelijkheden. De architect heeft de totaalverantwoordelijkheid voor het gebouwontwerp, maar door de vroegtijdige inbreng van kennis en kunde van de gevelbouwer en de installateur ontstaat er een integraal ontwerpproces waarbij de gevel- Toolkit Slimbouwen cSamenwerking en integratie De bouwsector maakt een veranderingsproces door en dat is ook noodzakelijk, want de maatschappelijke schade die de bouw veroorzaakt is niet langer houd baar. Of het nu gaat om transport, CO2emissie, energie verbruik of afval, de bouw heeft er steevast een groot aandeel in. Daarnaast is het realiseren van een effi ci?nter bouwproces en het beperken van bouwkosten en exploitatielasten een belangrijk aandachtspunt voor de toekomst. Om de bouwsector hiervan bewust te maken is een instrumentarium ontwikkeld: de Toolkit Slimbouwen. Dit hulpmiddel is gebaseerd op de uitgangspunten van Slimbouwen en is bedoeld om het ontwerpproces te ondersteunen. Toolkit Slimbouwen De Toolkit Slimbouwen is het resultaat van het project Transportbesparing van de VMRG en Booosting, dat grotendeels is uitgevoerd door het Kennis Centrum Gevelbouw met hulp van en in samenwerking met het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Dit hulpmiddel heeft verder invulling gekregen door intensieve samenwerking met de verschillende bouwpartners, waaronder architec- ten, (gevel)bouwbedrijven, installateurs en ingeni- eurs. U kunt de Toolkit Slimbouwen gratis bestellen bij de VMRG door contact op te nemen met het secretariaat via 030-6053644 of info@vmrg.nl. Het hart van de Toolkit bestaat uit de keuzecirkel waarin alle basisprincipes overzichtelijk staan weergegeven. KCG VMRG Toolkit Slimbouwen 37 c Artikel Tijdens het maken van een gefundeerde keuze voor een basisprincipe of een onderdeel daarvan, zal hoogstwaarschijnlijk, naast de informatie uit de Toolkit, aanvullende informatie noodzakelijk zijn. De ontwerper zal zich dan moeten wenden tot de desbetreffende discipline (installateur, gevelbouwer, constructeur et cetera). Door deze manier van samenwerken zal integratie tot stand komen. Het hulpmiddel kan zowel aan ontwerpers als aan ge?n- teresseerde professionele opdrachtgevers zijn nut bewijzen. Het verschaft veel nuttige informatie over verschillende systemen. Het hart van de Toolkit bestaat uit de keuzecirkel (zie afbeelding), waarin alle basisprincipes over- zichtelijk staan weergegeven. De keuzecirkel dient vroeg in het ontwerp- proces gebruikt te worden. Na het vastleggen van de basisprincipes volgt uiteraard de verdere uitwerking van het project. Ondertussen is de Toolkit voorgelegd aan architecten, gevelbouwers, in- stallateurs en constructeurs die het hulpmiddel hebben getest op bruik- baarheid en functionaliteit. De gehele bouwkolom zat met elkaar aan tafel en heeft geprobeerd een gebouw te ontwerpen aan de hand van een ge- geven Programma van Eisen. Deze ontwerpsessies hebben bewezen dat ontwerpen op deze manier werkt. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de Toolkit nog wel moet worden gezien als een groeiend ontwerpdocu- ment dat diverse disciplines in het ontwerpstadium laat samenwerken en nadenken over het gebouwontwerp. Laat de Toolkit Slimbouwen een hand- vat zijn voor samenwerking en integratie! b cIr. Harm A.J. van Dartel Harm van Dartel is Co?rdinator Tech nologie en Architectuur bij het Kennis Centrum Gevelbouw (KCG). Hij is diverse jaren actief op het gebied van Slimbouwen en is intensief betrokken geweest bij de totstandkoming van de Toolkit Slimbouwen. Info: www.kennis- centrumgevelbouw.nl bouwer rekening houdt met de idee?n van de architect en deze concepten kan vertalen in een nauwkeurig en gedetailleerd gevel- systeem. Hierdoor wordt de bouw- co?rdinatie, die in het traditionele bouwproces door de aannemer wordt ingevuld, nu verlegd naar het voortraject. Een goede voorbereiding is immers de basis voor een goede en snelle uitvoering. Bovendien kan de architect diverse geveloplossingen als model laten vervaardigen en beproe- ven. Door de aangepaste manier van werken krijgt de architect zijn rol als bouwmeester weer terug. Deze is essentieel voor het optimaal gebruik van de technologie en de capaciteit van alle specialismen. Leidraad Dit is in een notendop de manier van werken die staat beschreven in de Toolkit Slimbouwen. Dit hulpmiddel is bedoeld voor ontwerpers en onder- nemers die de voordelen van Slimbouwen onderkennen en in een vroeg stadium een praktische leidraad zoeken. Het ontwerphulpmiddel geeft in- zicht in de keuzemogelijkheden van bouwsystemen van de samenhangen- de disciplines. Hierbij moet gedacht worden aan verschillende mogelijkhe- den van gebouwconstructies, gevelsystemen, installatieconcepten en in- bouwmogelijkheden. Met de Toolkit in de hand kan de ontwerper zijn am- bities bepalen en kiezen uit een aantal basisprincipes. Aan deze basisprin- cipes is inhoudelijke informatie gekoppeld over het systeem. Van elk sys- teem worden de eigenschappen, technische kengetallen en de aandachts- punten genoemd, waardoor de ontwerper meer inzicht krijgt in de moge- lijkheden en de toepassingsgebieden van de verschillende disciplines in de bouw. Slimbouwen Voor meer informatie over de principes achter Slimbouwen verwijs ik u naar www.slimbouwen.nl. Blitta bv plaatst hier complete gevelelementen bij een gebouw van ABN Amro te Zwolle BLiTTABV BLiTTABV