Ontwikkel een concept 30 Artikel CB-aanbod Businessmodel: ? Van afstandelijk kopen van capaciteit naar samenwer- ken voor beste oplossing ? Samenwerken aan meer succes Vermarkten en (ver)kopen: ? E?n loket met resultaatplicht ? Actief etaleren van CB-aanbod (3D) ? Koopproces met turn key en ruimte voor maatwerk Productiesysteem: ? Flexibele standaard modules ? Vaste regie proces in netwerk ? Toevoeging enkele unieke elementen Concept: ? `Totaal oplossing voor een doelgroep ? Gedeeltelijk open voor maatwerk per klant Conceptueel Bouwen is het realiseren van bouwwerken (soms met dienst- verlening) vanuit projectonafhankelijke concepten. Bouwen is namelijk zo complex geworden dat alleen projectoverstijgend (samen)werken nog mo- gelijkheden biedt voor een effici?nt bouwproces met betere bouwwerken en resultaatplicht. De balans verschuift van het unieke van een klant naar de behoefte van een complete doelgroep. Een concept is hiermee een oplossing voor een complete doelgroep met ruimte voor maatwerk per klant. De oplossing wordt geleverd door ??n partij die de verantwoordelijk- heid voor het geheel draagt. Er is dus ??n loket met resultaatplicht. Voor het maatwerk kent ieder concept zijn eigen regels, vaak ontwerprichtlijnen genoemd. Concepten zijn in alle sectoren van de bouw te vinden en ze zijn er op drie schaalniveaus: voor gebieden, voor bouwwerken en voor bouw- delen. Hoe meer deze drie onderling zijn afgestemd hoe `completer' de oplossing kan zijn. Schaalniveaus Met gebiedsconcepten bedenken ontwikkelaars per gebied oplossingen waarin alle functies op gebiedsniveau zijn te integreren: wonen, werken, onderwijs, zorg, veiligheid, vervoer, enzovoorts. Hulpmiddel hierbij is de inzet van moderne computerprogramma's waarmee het mogelijk is om wij- ken virtueel op te bouwen. Knelpunten komen op deze manier vroeg naar voren. De plannen kunnen eenvoudig worden aangepast totdat iedereen zijn wensen voldoende (h)erkend ziet. In relatief korte tijd kan er consensus worden bereikt over de invulling van een wijk. Als gebieds- en gebouwcon- cepten op elkaar afgestemd zijn, dan kan zo'n gebiedsplan ook snel ?n met resultaatplicht worden gerealiseerd. Concepten voor bouwwerken komen in de praktijk vooral van bouwers of architecten. Op basis van presentaties, referenties en eventueel een eerste schetsmatige opzet, kiest de opdrachtgever het concept dat het beste aansluit bij zijn behoefte. In dit proces kan hij de toekomstige kopers of huurders betrekken zodat hij zeker weet dat zijn product aansluit bij hun behoefte. Als de aanbieder zijn concept heeft opgebouwd met deelcon- cepten van derden kan hij schaalvoordelen benutten. Deelconcepten, of het nu gaat om daken, badkamers of gevelsystemen, zijn vaak afkomstig van de toeleverende industrie, eventueel in combinatie met gespecialiseerde bouwers. Het voordeel van deze concepten voor ar- chitecten en bouwbedrijven is dat veel uitzoek- en ontwerpwerk al is ver- richt. Zij zoeken de juiste mix van componenten bij de bouwopgave en zorgen ervoor dat deze onderling goed worden verbonden. Met concepten voor bouwdelen is het dus mogelijk om snel tot een gebouwontwerp te komen dat zonder risico's kan worden gebouwd. Ruim 80 procent van wat er gebouwd wordt, is geschikt voor het werken met concepten. Dit maakt binnen Conceptueel Bouwen tal van aan- bodstrategie?n mogelijk; vari?rend van exclusieve concepten met veel maatwerk, tot eenvoudige met weinig maatwerk. Een voorbeeld van een woningconcept met veel maatwerk is de Goldewijk Totaalformule. Eigen architecten maken hier per woning een apart ontwerp. Zo'n exclusief con- cept wordt ook wel omschreven als een `procesconcept'. Het ligt dichter bij het traditionele bouwen. Het Flexline Futura concept voor starters en studenten van de TEHA groep kent bijvoorbeeld minder maatwerk, maar is door de vergaande standaardisatie weer goedkoper. Ook andere klant- waarden, zoals bijvoorbeeld gebruik en comfort of duurzaamheid geven ruimte om binnen ??n doelgroep te differenti?ren. Toegevoegde waarde Omdat klanten niet langer een unieke oplossing voorgeschoteld krijgen, biedt CB hen in de eerste plaats meer zekerheid en minder zorg doordat risico's en taken worden overgenomen. Natuurlijk kiest de klant zelf welke risico's en taken hij wil overdragen. Dit wordt vaak omschreven als `ontzor- Conceptueel Bouwen Ontwikkel een concept Conceptueel bouwen (CB) biedt klanten keuze uit oplossingen die voor een doelgroep en daarmee projectonafhankelijk zijn ontwikkeld, maar die ondertussen toch voldoende open of conceptueel zijn om per klant tot maatwerk te komen. Bedrijven die aan de slag willen met deze manier van werken moeten strategische keuzes maken op meerdere gebieden. Zo moet er een productiesysteem worden bedacht, het businessmodel gekozen, de verkoop systeem bepaald en uiteraard moet het concept zelf worden ontwikkeld. Dit artikel gaat in op dat laatste. COFICIENT Conceptueel Bouwen beperkt oplossingsruimte door projectonafhankelijke keuzes Ontwikkel een concept 31 Artikel ProductiesysteemProductieorganisatieBusinessmodelConcept Uitvoeren Uitvoering overeenkomst verzekeren De aanpak overeenkomen Komen tot een gedeelde probleemdefinitie De gevoelde noodzaak van Conceptueel Bouwen Verkopen Toetsen concept en proces Ontwikkelen concept en verkoopproces Onderzoek trends, knelpunten, behoeften ProductarchitectuurVisie en missie CB-onderneming Bewaken en sturen, evalueren en verbeteren VerankerenVermarkten StandaardsUitwerken contracten InterfacesStrategie en businessmodel 2. Systems integration1. Business development Traditioneel BouwenVeel Weinig Veel Weinig Exclusiviteit en maatwerk Risico, geld en tijd 3 1 Goldewijk Teha Eenvoudigeconcepten weinigmaatwerk Exclusieveconcepten, veel maatwerk Industrieel Bouwen Traditioneel Bouwen Pieter Huijbregts Pieter Huijbregts is initiatiefnemer van het Netwerk Conceptueel Bouwen en directeur van Coficient BV, adviseur voor innovatie en samenwerking in de bouw. Info: www.conceptueelbouwen. nl en www.coficient.nl. Dit artikel is een onderdeel van een serie artikelen over Conceptueel Bouwen. maar het is niet het enige wat ontwikkeld moet worden. Conceptueel Bou- wen vraagt ook nieuwe competenties van de eigen onderneming die moe- ten worden doorontwikkeld; ook wel business development genoemd. Het vraagt daarnaast om duurzame samenwerking tussen de bedrijven die voor het concept onmisbaar zijn, in vaktaal systems integration. Deze twee processen, het ontwikkelen van een eigen strategie en het samenwerken met anderen, gaan hand in hand en dat maakt het ontwikkelingsproces complex. Het ontwikkelen van een eigen concept is te vergelijken met het opzetten van een nieuwe business. Het begint met een evaluatie van de eigen prak- tijk. Vervolgens zal de visie verder groeien en worden vertaald naar een nieuwe praktijk. Vaak verloopt dit als een spontaan zoek- en groeiproces. Wie dit proces meer planmatig wil doorlopen, kan steun vinden in een aanpak zoals te zien in de tweede afbeelding. De fasering is richtingge- vend, maar zal in de praktijk zelden exact zo doorlopen worden. Het zal meer een mix van planmatig werken en `leren in de praktijk' zijn. gen' of `een totaaloplossing'. Ook op andere kwaliteitsaspecten is meer- waarde mogelijk. Uitgangspunt voor het ontwikkelen van een concept is de mix van klantwaarden waarmee men zich wil onderscheiden, inclusief de variatie die men daarbinnen aan klanten wil bieden. Ontzorgen is vooral van belang voor professionele opdrachtgevers. Eindgebruikers kijken meer naar gebruik en comfort, beleving en uitstraling. De `klant' is dus m??r dan degene die de rekening betaalt. Het is een cluster van belangen waarmee in het waardeprofiel van een concept rekening moet worden gehouden. Omdat concepten projectoverstijgend zijn is er bovendien gelegenheid te investeren in duurzamer, veiliger en gezonder bouwwerken en in goed af- gestemde processen met minder fouten. De schaal die ontstaat door her- haling levert een betere prijs/kwaliteitsverhouding. Die differentiatie in op- lossingen en klantwaarden maakt dat klanten keuze hebben en dat er voor bedrijven ruimte is om zich op meer dan prijs alleen te onderscheiden. En juist dat onderscheid maakt omzetgroei en rendementsverbetering moge- lijk. Ondertussen ontstaat door de concurrentie tussen concepten een meer transparante en competitieve bouwsector. Ontwikkelen Concepten hebben meerdere functies. Voor `klant' en andere belangheb- benden maakt het snel de mogelijkheden en effecten van een oplossing duidelijk. Voor medewerkers van de CB-aanbieders is het concept het ba- sisgereedschap. Het legt de kennis van een bedrijf vast en biedt een kader om deze kennis uit te breiden. Bedrijven krijgen hierdoor meer grip op ei- gen activiteiten. Alle bij het concept betrokken bedrijven krijgen door het concept zicht op de markt en op de te verwachten productie op termijn. Daarmee wordt het concept een richtpunt voor het invullen en optimalise- ren van het eigen deelconcept. Het ontwikkelen van een eigen strategie voor Conceptueel Bouwen is voor de meeste bedrijven iets nieuws. Het concept is de kern van de strategie, `Fasen' in ontwikkeling van Concepten Positionering strategie COFICIENT COFICIENT