nr 3 2013 interview michel sombroek6 "Met de huidige bouw- materialen kunnen nu al energiezuinige, gezonde gebouwen worden gecre?erd" CV MiChel soMbroek 1961 geboren in Amsterdam 1986-1990 direct sales manager Nashua B.V. 1990-2000 commercieel directeur Mepal B.V. 2001-2002 algemeen directeur kunststofdivisie Unic Group B.V. 2002-2004 algemeen directeur Lakatex B.V. 2007-2010 bestuurslid Advisory Board Velux Denemarken A/S 2004-heden algemeen directeur Velux Nederland B.V. Michel is gehuwd, heeft twee kinderen en woont in Zeist. nr 3 2013interview michel sombroek 7 interview De kantelramen staan open voor frisse lucht in het jarentachtigkantoor van Michel Sombroeks in De Meern. "Ik had ook de airco kunnen aanzetten, maar frisse lucht is een stuk aangenamer. En het is ook nog goed voor het milieu", vertelt de directeur lachend. Sombroek is sinds 2004 algemeen directeur bij Velux. E?n van de belangrijkste veranderin- gen die hij daar doorvoerde, is de manier van communiceren met de doelgroepen. Hij vertelt: "In het verleden richtten we ons voornamelijk op consumenten terwijl die vaak maar ??n keer in hun leven een dakraam kopen. Dat is schieten met hagel. Daarom proberen we nu aannemers en zzp'ers via het Velux Montagepartner-netwerk aan ons te binden, door ze te trainen in het monteren van onze producten en ze te leren adviseren over de juiste toepassingsmogelijkheden. De aannemer is vaak bepalend voor de keuze van de consument. Als hij een concur- rent van ons noemt, zullen consumenten niet snel zeggen: `ik wil Velux'. Want laten we eerlijk zijn; een raam is een low interest product. Er zit geen emotie in. In de basis blijven het vier planken met een stuk glas." Disney Sombroek heeft geen achtergrond in de bouwbranche en kijkt en denkt dan ook op een andere manier dan de meeste mensen in die sector. Wel heeft hij veel ervaring met het neerzetten van sterke merken. En daar was Velux naar op zoek toen hij negen jaar geleden bij het bedrijf startte. Eerder werkte hij onder meer als directeur bij Mepal, bekend van het onverwoestbare campingservies. Om meer van dit harde plastic servies te kunnen verkopen, moesten er nieuwe dingen bedacht worden. "Mepal was de eerste in Europa die contracten afsloot met Disney om de tekenfilmfiguren op onze broodtrommels en drinkbekers af te beelden. Op die manier hebben we op het continent een hele nieuwe markt weten aan te boren, met enorme verkoopaantallen tot gevolg." DoorMoDDeren Voor Velux is de renovatiemarkt erg belangrijk. In Nederland haalt het bedrijf daar 80 procent van de omzet uit. Sombroek volgt de ontwikke- lingen op renovatiegebied dan ook op de voet. "In Nederland is een grootschalige renovatie van de bestaande woningvoorraad nodig. Miljoenen woningen van meer dan dertig jaar oud voldoen niet meer aan de normen van deze tijd." In deze opgave kan en moet de bouw- tekst joop van vlerken foto's velux in renovatieconcepten van de afgelopen jaren lag de nadruk vooral op het terug- dringen van het energiege- bruik door isolatie. bewo- ners en gebruikers van gebouwen werden vaak vergeten. Daarom startte Velux met de ontwikkeling van de Active house-visie. "Gebouwen die volgens Active house worden gebouwd of gerenoveerd, zijn niet alleen zuinig, ze zijn ook nog eens erg prettig om in te wonen. Ventilatie en daglicht zijn essentieel voor het wooncomfort", stelt Michel sombroek, algemeen directeur van Velux neder- land. omarm goede idee?n uit de markt nr 3 2013 interview michel sombroek8 financieel minder goed gaat, liggen alle goede plannen opeens in de prullenbak. Velux is nog steeds een familiebedrijf met bepaalde waar- den. Als wij ergens in geloven gaan we ermee door, of het nu hoog- of laagtij is. Dat past ook bij mij. Ik wil niet het ene jaar iets beginnen en dat dan het volgende jaar weer moeten afbreken. Je hebt natuurlijk te maken met economische omstandigheden, maar het gaat ook om de langetermijnstrategie." Ook het initiatief voor het opstellen van de Active House-visie komt voort uit het duurzame beleid van Velux. Sombroek benadrukt boven- dien dat het een gedachtengoed is dat door iedereen gebruikt mag worden. "Daarom is er een internationale alliantie opgericht om de visie verder te ontwikkelen en het gedachtengoed te verspreiden. Iedereen die de visie omarmt is welkom om zich bij de alliantie aan te sluiten." Hij legt uit dat Active House geen tegenhanger is van het PassiefHuis- concept. "Het is er eerder een aanvulling op. Active House gaat meer uit van de bewoner en comfortabel wonen. Mensen zitten ongeveer 90 procent van de tijd in een gebouw, of dat nu hun huis is of een kantoor. Dan is het cruciaal dat je je lekker en comfortabel voelt op die plek. Daglicht en verse lucht zijn daarin belangrijke aspecten. Het is niet onze bedoeling om het zoveelste concept op de markt te gooien; het is een visie die breed gedragen moet worden. Architecten kunnen er hun eigen draai aan geven, want het is een manier van denken over hoe je zou kunnen bouwen. Binnen de visie blijft de relevantie van onze producten bestaan, waarmee je daglicht en frisse lucht in de woning krijgt." soCiAle huurwoninGen Het gedachtengoed van Active House heeft Velux voor het eerst in de praktijk toegepast in modelwoningen in verschillende landen. "Hiermee hebben we laten zien dat het met bouwmaterialen die vandaag de dag beschikbaar zijn, nu al mogelijk is energiezuinige, gezonde gebouwen te cre?ren. Het LichtAktiv Haus in Hamburg is ??n van deze gebouwen. Dat is een bestaande woning die een klimaatrenovatie volgens de Active House-visie onderging. Daarin hebben we laten zien dat het mogelijk is om zowel de energie-effici?ntie als het binnenklimaat van een gebouw te verbeteren, met een minimale impact op het milieu", vertelt Sombroek. "Het bijzondere is dat met de bewoners van de modelwoningen is afgesproken dat we in het eerste jaar na oplevering hun ervaringen met betrekking tot energieverbruik en wooncomfort monitoren. In de eerste nieuwbouwwoning in Aarhus in Denemarken werd bijvoorbeeld een kind geboren. Dat toonde aan dat een verande- ring in gezinssamenstelling de behoefte aan koeling en verwarming compleet verandert. Van de berekeningen vooraf bleef weinig meer over. Dat liet zien hoe belangrijk het gedrag van mensen en de samen- stelling van het gezin is voor het energieverbruik van een woning." In het Nederlandse Montfoort is het principe van Active House voor het eerst op grotere schaal toegepast in een renovatieproject van sociale huurwoningen uit de jaren zeventig. Velux is daar samen met woning- corporatie GroenWest, architect BouwhulpGroep, warmtepompprodu- cent Danfoss en aannemer BAM Woningbouw aan begonnen. "Groen- sector een rol gaan spelen, vindt de directeur. Maar hij twijfelt aan het innovatief vermogen van de branche. "Bedrijven proberen dat wat ze al doen beter te doen, in plaats van nieuwe dingen te ontwikkelen. Er wordt bovendien niet goed naar de consument geluisterd. Ze bouwen op hun eigen manier omdat die het snelst en het goedkoopst is. Er zijn natuurlijk uitzonderingen in de sector, maar de grote bulk blijft doormod- deren en doet wat ze al twintig jaar doet", omschrijft Sombroek. Hij ziet wel positieve uitzonderingen. "Dura Vermeer en BAM Woningbouw zijn bijvoorbeeld aan het onderzoeken hoe ze die grote opgave kunnen oppakken samen met de woningcorporaties. 40 procent van de bestaande woningen is namelijk in bezit van corporaties. Er zijn dus links en rechts wel initiatieven aan het ontstaan. Maar ik denk dat als we miljoenen huizen willen renoveren, er nog heel wat moet gebeuren." VentilAtie en DAGliCht Een paar jaar geleden constateerde Velux dat bij het ontwerpen van energiezuinige woningen te weinig rekening gehouden wordt met de wensen van bewoners. Bovendien werden in de meeste energiezuinige concepten de ramen steeds kleiner, of konden ze niet meer open. Dat was geen gewenste ontwikkeling voor de producent van dak- en kantel- ramen. "De trend in het Europese energiebeleid was op een gegeven moment: isoleren, isoleren, isoleren. Die trend is op zich heel goed, maar je moet er niet in doorslaan. Het is belangrijk om niet te vergeten dat er ook mensen wonen in die huizen. En om een gezond binnenkli- maat te cre?ren zijn ventilatie en daglicht essentieel", zegt Sombroek. Daarom initieerde Velux samen met een aantal andere partijen de Active House-visie, een energieneutrale visie op wonen waarin de bewoner centraal staat. "Goed isoleren is belangrijk, maar voldoende daglicht en ventilatiemogelijkheden ook. Daardoor krijgt de bewoner een fijner huis. Daglicht is goed voor de gezondheid, dat is bewezen. Het concentratie- en leervermogen neemt er bijvoorbeeld door toe. Daarnaast is verse lucht cruciaal voor het binnenklimaat van een woning. Het schoorsteen- effect bijvoorbeeld zorgt voor natuurlijke ventilatie. Hierdoor ontstaat een luchtstroming in de woning en dat is nodig." MAnier VAn Denken "Het zit in ons DNA om maatschappelijk en duurzaam bezig te zijn", richt Sombroek zich op het thema duurzaamheid. "Misschien is dat ook wel een beetje Deens of Scandinavisch, maar sinds de jaren zestig gaat een substantieel deel van onze winst naar goede doelen. Twee stichtin- gen in onze holding zorgen daarvoor. Maatschappelijk verantwoord ondernemen hebben wij heel lang geleden al omarmd. Zo wordt er bijvoorbeeld voor elke boom die wij gebruiken een nieuwe geplant. Dat doen we al zo lang als het bedrijf bestaat." De algemeen directeur voelt zich ook om die reden thuis in de organisatie. Hij wil met een bedrijf graag bouwen aan een langetermijndoelstelling. "Hiervoor werkte ik bij een beursgenoteerd bedrijf. Niets ten nadele daarvan, maar die bedrij- ven worden geregeerd door de aandeelhouder. Op het moment dat het Er zijn uitzonderingen, maar de grote bulk blijft doormodderen en doet wat ze al twintig jaar doet nr 3 2013interview michel sombroek 9 West zat werkelijk met die woningen in haar maag. De huizen moesten echt opgeknapt worden, maar de woningcorporatie wist niet precies hoe. De Active House-visie bleek precies bij haar wensen te passen. Tien woningen in het project zijn uiteindelijk gerenoveerd van energiela- bel E naar A++, terwijl dit soort sociale huurwoningen normaal hooguit tot energielabel C wordt gerenoveerd." sleCht GebouwD Ketensamenwerking heeft een belangrijke rol gespeeld bij het renova- tieproject De Poorters van Montfoort. "Het was voor ons de eerste keer dat we een dergelijk project op deze schaal uitvoerden in Neder- land. Je krijgt te maken met een lang proces waarin samenwerking met partijen uit de hele keten noodzakelijk is", legt Sombroek uit. En omdat het voor Velux het eerste renovatieproject van deze omvang was, kwam het bedrijf veel nieuwe dingen tegen. "We zijn stap voor stap het project ingegaan. Het zijn huizen uit de jaren zeventig die heel slecht gebouwd zijn. Ze waren nog bewoond, dus de mensen moesten er alle- maal voor een bepaalde periode uit. De woningen zijn helemaal gestript en daarna weer opgebouwd. De oude bergzolder, die alleen via een vlizotrap bereikbaar was, is door de opbouw veranderd in een extra leefruimte compleet met dakterras. Aan de achterzijde zitten boven de dakterrasvensters zonnecollectoren en aan de voorzijde zijn zonnepa- nelen en dakramen geplaatst. Door een goede positionering van de ramen in deze huizen kan in de winter optimaal gebruik worden gemaakt van de zonnewarmte. En door het open trapgat komt de zon ook op de eerste etage binnen. Dit scheelt 's winters in de verwarming van de huizen. Door de rolluiken wordt die warmte 's nachts binnenhouden. En in de zomer kun je door de rolluiken de warmte juist buiten houden, waardoor de ruimten minder gekoeld hoeven te worden. De systemen die ervoor zorgen dat de rolluiken automatisch open- of dichtgaan, kunnen weer afgestemd worden op het klimaat waarin je woont." Crisis Er zitten nog meer duurzame renovatieprojecten zoals dat in Montfoort in de pijplijn, maar volgens de directeur van de raamproducent durven zowel woningcorporaties als bouwbedrijven op dit moment niet te investeren door de aanhoudende economische crisis. "Woningcorpora- ties hebben dit soort projecten nu allemaal on hold gezet. Met Groen- West waren we gelukkig al in gesprek voordat de recessie begon. Zij wilde dus wel doorzetten. Maar de recessie is op dit moment de groot- ste hindernis om dit soort projecten uit te voeren." Ook Velux heeft momenteel veel last van de crisis, zegt Sombroek. "2012 is voor ons een moeilijk jaar geweest. We hebben mensen moeten laten gaan om het bedrijf gezond te houden. Tot en met 2011 groeide de winst nog, eigenlijk tegen de markt in. Maar het kon niet uitblijven dat ook wij last kregen van de crisis die de bouwsector op dit moment hard treft", verklaart hij. Het mag dan niet honderd procent goed gaan met het bedrijf, steun vragen bij de overheid ziet de directeur helemaal niet zitten. "Ik geloof niet in subsidie. Dat is een schijnmethode om iets overeind te houden. Wel hebben we een brief geschreven aan minister Blok. Daarin vragen we om maatschappelijke aandacht voor de concepten die door de markt bedacht worden op het gebied van energieneutraal bouwen. Op die brief hebben we nog geen reactie gehad", lacht Sombroek. "We vragen niet om subsidie, maar willen gewoon dat hij eens komt kijken, bijvoorbeeld bij ons project in Montfoort. Er zijn echt wel goede idee?n in de markt, maar die moeten dan wel erkend en omarmd worden door de overheid." Hij vindt het voor de hele bouwsector erg vervelend dat corporaties door bezuinigingen investeringen moeten uitstellen. "40 tot 45 procent van de woningvoorraad is in het beheer van woningcorpora- ties. Op het moment dat zij renovaties uitstellen, raakt dat niet alleen ons, maar bijna de hele bouw. Als jij een huis hebt van dertig jaar oud, moet er uiteindelijk wel een nieuwe keuken in. Maar als er geen geld is, lukt dat niet. Dat geldt natuurlijk ook voor dakramen. We praten wel over dingen veranderen, maar als mensen niet durven en het geld is er niet, dan is dat een grote belemmering", besluit hij. De recessie is op dit moment de grootste hindernis om duurzame renovatieprojecten uit te voeren