Meer licht is meer ruimte 36 c Conceptueel Bouwen Na de Tweede Wereldoorlog was er in Denemarken een groot gebrek aan klaslokalen. Zolders van scholen ombouwen was de snelste manier om het aantal uit te breiden. Villum Kann Rasmussen, de oprichter van Velux, reali- seerde zich dat en begon met de ontwikkeling van het inmiddels wereldwijd bekende dakvenster. Zijn ambitie was houten vensters te maken met de- zelfde kwaliteit als gevelkozijnen. Het scholenproject maakte hem duidelijk dat het met het plaatsen van dakvensters eenvoudig was om van zolders aantrekkelijke en gezonde ruimtes te maken. Deze visie van Rasmussen heeft geleid tot het hedendaagse daglichtconcept en is ook nu nog de mo- tor van innovatie. In dit artikel wordt de groei van het concept beschreven. Mogelijkheden Bij de verbouwing van zolderruimten tot klaslokalen in de naoorlogse situ- atie in Denemarken, stond Velux voor de keuze gebruik te maken van dak- vensters of dakkapellen. Dakvensters bleken minstens 25 procent meer daglichtopbrengst te hebben en waren bovendien minder duur. Het ver- groten van het vrij beloopbaar vloeroppervlak door een dakkapel bleek in de praktijk van minder belang. Daglicht en duurzaamheid, speerpunten vanaf de aanvang, werden vertaald naar een degelijk tuimelraam. Voor een beter beheersbare toevoer van verse lucht kwam daar al snel de ventila- tieklep bij. Sindsdien is het dakvenster als enkelvoudig product geleidelijk verder aangevuld en uitgebouwd, in reactie op behoeften uit de markt en de maatschappij. Om het zonlicht te kunnen temperen ontstond een keur aan zonweringmiddelen. Om onderhoud te beperken en gemak en veilig- heid te verhogen, kwamen er onderhoudsarme varianten, elektrische be- diening (desgewenst automatisch met sensoren), geharde buitenruiten en politiekeurmerk. Isolerende beglazing en kozijnen met het FSC-label wer- den toegevoegd om het milieu te sparen. Een nieuwe sprong in de ontwikkeling ontstond toen de beleving van de zolderruimte meer centraal werd gesteld. Door vensters te combineren bleken zolders veel meer mogelijkheden te krijgen. Voor een nationaal TV klusprogramma zijn de daglichtsystemen in echte zolders toegepast. De kijkers bleken enthousiast, ze zagen dat je met vensters op zolder niet al- leen meer daglicht krijgt maar ook uitzicht en zicht op de (sterren)hemel. Voordeel voor Velux was dat met twee of meer dakvensters per zolder, de markt beduidend toenam. Ge?ntegreerd Zo ontstond een systeem uit een combinatie van een breed aantal produc- ten. Door de groeiende complexiteit werd het aanbrengen ervan steeds belangrijker. Met KOMO-keur en ISO-certificaat had het bedrijf zijn eigen processen wel op orde maar de eindkwaliteit (die prettige ruimte onder het Conceptueel Bouwen cMeer licht is meer ruimte Kiezen uit oplossingen die in de praktijk hebben bewezen dat ze werken is eenvoudiger dan proberen om met allerlei onbekende partijen een bepaald resultaat te bereiken. Bij Conceptueel Bouwen maakt de klant een keuze uit een aantal concepten die vooraf zijn ontwikkeld door ontwikkelaars, architecten, bouwbedrijven of toeleveranciers. Elk concept speelt in op de behoeftes van een specifieke doelgroep. Daarna volgt maatwerk om te zorgen dat de gekozen oplossing volledig tegemoet komt aan de verwachtingen. Er zijn al heel wat van deze concepten op de markt. Om wat meer met het fenomeen vertrouwd te raken, beschrijven we enkele keren per jaar voorbeelden van Conceptueel Bouwen. Een cultuuromslag Werken met concepten vraagt om een andere mentaliteit. De nieuwe cultuur blijkt niet eenvoudig, maar is wel een belangrijke succesfactor. Het vraagt om de volgende cultuuromslag: x Van korte termijn denken naar ondernemerschap met visie op langere termijn en durf om te investeren; x Van de klant die lastig is (en zich moet aanpassen) naar de klantge- richtheid en klantvriendelijkheid. Afspraken met de klant gelden als afspraak voor iedereen in de keten; x Van focus op efficiency en laagste kosten naar ori?ntatie op be- hoeften van doelgroepen en klanten; x Van strijd om de laagste prijs met onderling wantrouwen naar duur- zaam samenwerken op basis van een gezond rendement en ver- trouwen; x Van eenmalige projecten naar herhaalbare concepten. Meer licht is meer ruimte 37 c Conceptueel Bouwen cPieter Huijbregts Pieter Huijbregts is initia- tiefnemer van het Net- werk Conceptueel Bou- wen en directeur van Coficient BV, adviseur voor innovatie en samen- werking in de bouw. Info: www.coficient.nl. buitenlucht grenzen zijn noviteiten. Al deze nieuwe mogelijkheden vragen om aanvullende verkoopstrategie?n. Zeker naar de particuliere markt lo- pen de belangrijkste lijnen naar de klant via de bouwmaterialenhandel of de bouwer. Voor hen is het moeilijk om de nieuwe concepten te kennen en toe te passen. Daarom wordt eigen voorlichting en het contact met architecten of gespecialiseerde verkooppunten belangrijker. Dat belang neemt nog toe bij grotere, meer complete modules. Bijvoorbeeld complete zolders met afwerking zowel binnen als buiten en met toevoeging van opbergsystemen als alternatief voor de zolder. Zo wordt in verschillende landen in Zuid-Eu- ropa al het Soltagconcept beproefd; een compleet systeem voor de bo- venverdieping (inclusief installaties voor zonne-energie en koeling) waarin naast ruimte door daglicht, energiebesparing en behaaglijkheid belangrijke kwaliteiten zijn. Het ontwikkelen van dergelijke modulaire oplossingen kan Velux niet alleen. Daarvoor werkt ze, onder meer in het Netwerk Concep- tueel Bouwen, aan samenwerking met bedrijven die ook met concepten actief zijn. b dak) was medeafhankelijk van anderen. Daarom zijn applicateurs, gespeci- aliseerd in dakvensters, bijeengebracht in het `Dakvenstergilde'. Hun me- dewerkers krijgen training in een speciaal trainingscentrum (de Velux Aca- demie). Voor goede aansluitingen kwamen er waterkerende manchetten en isola- tie- en dampremmende frames. Er was echter meer nodig om zowel bin- nen als buiten betere aansluitingen te krijgen. Daarom is meer duurzaam contact met andere leveranciers opgebouwd met het doel van elkaar te leren. Voor de buitenkant is er nu een samenwerking met Lafarge Dakpro- ducten en de Stichting Dakmeester. Voor het aftimmeren van dakvlakken aan de binnenzijde wordt er momenteel samen met Isover en SBR een opleiding ontwikkeld. Het daglichtconcept is niet slechts een combinatie van een aantal produc- ten; het heeft zich ontwikkeld tot een steeds meer ge?ntegreerd concept met een pakket van diensten die lang niet allemaal meer door Velux gele- verd worden. Dakserres Uit het TV-programma bleek dat de beleving voor de (potenti?le) klant be- langrijk is. Daarom spreekt men nu bijvoorbeeld van een dakserre. Er is een showroom gekomen met het daksysteem in meerdere zoldervarianten op ware grootte. Met praktijkvoorbeelden in boeken wordt de creativiteit ge- stimuleerd. In een `daglichtsimulator' kunnen die creaties op hun effecten worden onderzocht. Om het keuzeproces te vereenvoudigen zijn er pak- ketten ge?ntroduceerd. Voor architecten is er een toolbox en een afdeling technische ondersteuning die suggesties kan doen voor de gewenste zol- derruimte. Maar, de innovatie gaat door. In discussie met klanten, ondersteund door praktijkexperimenten, werkt men aan verbreding van het assortiment. Dag- lichtboxen voor platte daken en daglichtspots voor vertrekken die niet aan Conceptueel Bouwen Kinderend die met een blokkendoos (standaardele- menten) spelen kunnen `alles maken'. Het zelfde is het geval bij Conceptueel Bouwen waar ook (deel)- concepten worden gecombineerd. Het logo van Conceptueel Bouwen sluit hier bij aan. Velux daglichtsysteem Quattro Velux Soltag FOTO:ADAMM?RK