renda special energiesprong januari 2012 lokale energiebedrijven zijn de toekomst16 lokale energiebedrijven zijn de toekomst "Hoe houd je energie betaalbaar voor bewoners? Door de energieprijs te verlagen of door ze hun eigen energie op te laten wekken", beant- woordt Maarten van Riet zijn eigen vraag. "Het eerste zal zeker niet gebeuren, dus moet je mensen stimuleren zelf energie op te gaan wekken." De manager Research & Development van Liandon ziet heil in het vormen van lokale energiebedrijven, in de vorm van co?peraties. Hij legt uit: "Als je als particulier je overschot aan opgewekte energie aan je buurman wilt verkopen, moet daar belasting over worden betaald. Binnen een co?peratie bestaat het recht op vrije transfer van energie. Met andere woorden, je mag energie overdragen aan de andere leden van een co?peratie zonder dat daar belasting over betaald hoeft te worden. Het belangrijkste hierbij is dat je een goede balans vindt tussen de hoeveelheid die je opwekt en de hoeveelheid die je verbruikt." Balans Om een balans te vinden in de energiehuishouding en die ook te waar- borgen, heeft Van Riet een systeem ontwikkeld, Intelligent Home System (IHS) geheten. "Simpel gesteld is IHS de interface tussen meterkast en intelligentie in de apparatuur. Daar waar het energiever- bruik nu wordt gemeten met behulp van de energiemeter in de meter- We staan aan de vooravond van een nieuwe revolutie. Mensen gaan massaal zelf hun energie opwekken. Ten minste, als het aan Maarten van Riet ligt. De manager Research & Development van liandon wil dat mensen zich organiseren in lokale energiebedrijven, fysiek in de vorm van bijvoorbeeld woningcorporaties, of in een virtuele gemeenschap. liandon zorgt voor de tech- niek in de vorm van een Intelligent Home system. tekst wilbert leistra foto jurriaan huting Woningcorporatie Wonion wil een solarpark aanleg- gen voor de energievoor- ziening van haar huurders. renda special energiesprong januari 2012lokale energiebedrijven zijn de toekomst 17 kast, is met behulp van IHS in principe op elk moment zichtbaar wat het verbruik is ?n tegen welke kosten. Alles wat je ervoor nodig hebt is een IHS-apparaat en een snelle internetverbinding waarmee de informatie naar een centrale server kan worden gezonden." Het IHS is een energiemanagementsysteem dat uitgaat van de zoge- noemde vijfminutenwaarde. "Deze waarde is gebaseerd op de interna- tionale standaard en geeft de gegevens weer die elke vijf minuten worden geregistreerd. Zo kun je in feite van elk huishouden zien wat het dag- of weekverbruik is. Als je de waarden van de community combineert, krijg je een vrij nauwkeurig beeld van wat het verbruik van de co?peratie is. Op die manier weet je dus ook of het verbruik in balans is met de opgewekte hoeveelheid energie. Is er een balans, dan weet je ook wat de energie je heeft gekost: niets. Los van de investeringen natuurlijk." Van Riet is tegenstander van de slimme meter als losstaand instru- ment. Hij ziet wel een goede toepassing in combinatie met het IHS. Een traditionele meter dient als een afrekenmeter, je kunt zien wat het verbruik van een bepaalde periode is geweest en op basis van de eindstand krijgt de verbruiker een rekening. Een slimme meter geeft sneller informatie over het verbruik. Als je het totale aantal kWh vermenigvuldigt met een bepaald vaststaand bedrag, weet je voor hoeveel geld je verbruikt hebt. Maar dit is totale onzin. Die informatie klopt niet, want de energieprijs wisselt." aPX De energieprijs wordt bepaald op de Amsterdam Power Exchange (APX), zeg maar de beurs voor energie. Om naar de energiebeurs te gaan en zelf invloed op de prijs te hebben, moet een co?peratie mini- maal 2 MW opwekken. "Daarom moeten co?peraties uit zo'n 1000 tot 2000 deelnemers bestaan. En een community moet zich richten op een diversiteit van opwekking", luidt het advies van Van Riet. Hij doelt op een combinatie van zonne- en windenergie. "Als een co?peratie streeft naar autarkie, is het ook verstandig om een samenwerking te zoeken met een of meerdere boeren. Vaak omdat die plaats hebben om een of meerdere windmolens te plaatsen, maar ook omdat het biogas ook kan worden gebruikt in de co?peratie." In principe kan iedereen een co?peratie met andere mensen vormen, stelt Van Riet. "Voor de hand liggen al bestaande organisaties, bijvoorbeeld een personeelsvereniging, een buurtvereniging of een woningcorporatie. Maar je kunt ook virtueel een co?peratie vormen, dat is geen probleem." Van Riet vindt de tijd rijp om pilots te gaan uitvoeren, waarbij hij volgens eigen zeggen de flexibiliteit van de wet wil uitdagen. Ik wil met een pilot aantonen dat het werkt. Dat de energiekosten op de middel- lange en lange termijn beheersbaar worden gemaakt. Dat leden van een co?peratie co-producent kunnen worden van hun eigen duurzame energie. Dat met lokale middelen zo veel mogelijk autonomie kan worden verkregen. En dat het werkgelegenheid oplevert, juist op plek- ken waar deze afneemt, zoals in de Achterhoek. Onder andere daarom wil ik de pilot met Wonion doen, naast het feit dat deze corporatie vooruitstrevend is in haar beleid en vaak de nek durft uit te steken. Zowel voor de corporatie als voor ons is het een risicovolle operatie. Daarom is het nodig dat het grootste risico, namelijk het invoeren van een agressief belastingsysteem op het onderling verhandelen van energie binnen de co?peratie, wordt afgedekt. Bijvoorbeeld door de provincie, want die verkeert in de positie dat ze dit kan doen. Denk hierbij aan de Nuon-gelden." solaRPaRk WonIon Woningcorporatie Wonion wil zelf energieleverancier worden. Leverancier van duurzame zonne-energie, bena- drukt directeur bestuurder Henk Veerman van de corporatie uit Ulft. "Om de bestaande woningen van zonnepanelen te voorzien, inclusief de benodigde leidingen en installaties, is een erg ingrijpende operatie voor de bewoners. Veel eenvoudiger is het om hiervoor het elektriciteitsnet te gebruiken." Voor de opwekking van de energie wil de corpo- ratie een weiland vol plaatsen met zonnepanelen. Veerman over het initiatief: "Jaren geleden hebben we grond aange- kocht voor woningbouw. Omdat wij in een krimpgebied zitten, mogen we niet meer woningen bouwen. De grond als solarpark gebruiken voor de energievoorziening van zo'n honderd woningen leek ons een prima alternatief." Het lijkt het ei van Columbus, maar niets is minder waar. Veerman krijgt tegenwerking uit een onverwachte hoek, de wet- en regelgeving. "Je zou denken dat het zelf opwekken van groene energie goed past in een duurzaam beleid, maar als wij de energie aan onze huurders willen doorleveren, moeten we zogenoemde milieutaks betalen. Kun je het gekker bedenken, milieutaks op duurzame zonne-energie?" De directeur-bestuurder van de corporatie wil graag in samenwerking met Liandon een pilot opstarten. "Liandon heeft de techniek, in de vorm van het IHS, de kennis en het bedrijf is de uitvoerder van de energietransitie. Ik hoop dat we de kans krijgen het experiment uit te voeren." Schematische uitwerking van het Intelligent Home System. Scan deze code met je smart- phone om het interview met Henk Veerman te bekijken. www.renda.nl