gebouwscan constructieve veiligheid26 nr 3 2012 gebouwscan constructieve veiligheid inspecties tegelijkertijd als risico dat onnodig veel onderdelen onderzocht worden. De vraag is hoe je inzichtelijk maakt welke onderdelen van een gebouw diepgaand technisch onderzoek nodig hebben, en bij welke onderdelen van een gebouw er geen indicatie van een risico is. Een belangrijke vraag is ook welke gebouwonderdelen ge?nspecteerd moeten worden om de veiligheid van een gebouw te kunnen garande- ren. Sommige constructiemethoden hebben een groter risico op verborgen gebreken. Een voorbeeld is een balkon dat opgelegd is op consoles of op kolommen, of als doorgestorte vloer is gerealiseerd. Scan Wat zijn de kenmerken van een probleem en hoe kun je zien dat er problemen optreden in een onderdeel? Misschien wel belangrijker is het wanneer niet zichtbaar is dat er problemen optreden in een onderdeel. De oplossing voor deze vraag ligt in een constructieve scan voor gebouwen. Een dergelijke constructieve scan brengt aan de hand van Het waarborgen van constructieve veiligheid bij gebouwen is op dit moment een veelbesproken onder- werp. De afgelopen jaren hebben zich geregeld inci- denten voorgedaan bij verschillende typen woonge- bouwen. In Maastricht stort- ten de balkons van het pas opgeleverde appartementen- complex Patio Sevilla naar beneden. Op het amster- damse Bos en Lommerplein zijn 190 bewoners ontruimd, omdat de veiligheid van het twee jaar eerder opgele- verde complex niet te waar- borgen was. Bij enkele andere incidenten mag men van geluk spreken dat er geen slachtoffers zijn geval- len. Verschillende instortin- gen van kopgevels bij flatge- bouwen en de instorting van de galerijen van de antillen- flat in Leeuwarden gaven levensgevaarlijke situaties. tekst willem huisman en laurens taal, nebest adviesgroep Na meerdere incidenten heeft het ministerie van Infrastructuur en Milieu (I&M) een platform opgericht om (bijna-)incidenten te melden, het ABC- platform. Het ministerie pleit voor een scherpere controle op het reken- werk van constructeurs en beter toezicht op bouwwerken. Ook de beroepsvereniging van constructeurs, VNconstructeurs, pleit voor een verplichte APK-keuring voor gebouwen. "In heel Nederland lopen naar schatting enkele tienduizenden gebouwen uit de jaren vijftig en zestig gevaar. Als de overheid vindt dat burgers moeten worden beschermd tegen ondeugdelijke auto's, moet dat zeker ook tegen neerstortende galerijen en instortende parkeergarages", stelt Johan Galjaard, voorzit- ter van VNconstructeurs, in een persbericht. DegraDatIe Waar incidenten bij nieuwbouw vooral te wijten zijn aan ontwerp- of uitvoeringsfouten, is dit bij het oudere deel van de gebouwvoorraad vaak niet het geval. Hier komen incidenten voort uit het degraderen van de bouwmaterialen door veroudering. Een groot deel van deze degrada- tie is niet direct zichtbaar aan de schil van een gebouw. Rottende funde- ringspalen, corroderende spouwankers en wapeningsstaven kunnen onopgemerkt blijven totdat het te laat is. Om deze problemen aan het licht te brengen is een combinatie van de juiste inspecties nodig. InzIcHteLIjk Maken De onderzoeken naar de constructieve staat van een gebouw worden momenteel vaak onafhankelijk van elkaar uitgevoerd. Dit heeft als gevolg dat er geen totaalbeeld wordt verkregen van de constructieve veiligheid van een gebouw. Ook is het financieel nadelig om onderzoeken los van elkaar uit te voeren. Daarentegen heeft het uitvoeren van meerdere gebouwscan constructieve veiligheid nr 3 2012 27 archiefonderzoek, in combinatie met een visuele inspectie, per gebouw- onderdeel in kaart waar de mogelijke risico's liggen. Bij de scan zijn enkele onderdelen van belang: De constructieve scan geeft de risico's weer waar instorting mogelijk is; De constructieve scan geeft een risico-inventarisatie van het volle- dige gebouw; De scan is zo samengesteld dat de invloed van eigen interpretatie wordt geminimaliseerd, hierdoor ontstaat eenduidigheid in de uitkomsten; De scan maakt het mogelijk prioriteit aan te geven per te onderzoe- ken gebouw en gebouwonderdeel; en De scan maakt het mogelijk om nader onderzoek op een effici?nte manier te combineren. De uitkomst van de constructieve scan kan bestaan uit verschillende scores. Zo is de uitslag `minimale indicatie van een risico' een mogelijke uitkomst bij de verschillende gebouwonderdelen. Wanneer er wel een indicatie voor een risico is, wordt dit met `hoog risico' of `laag risico' aangegeven. Als er sprake is van een risico wordt de aanbeveling gedaan om op het desbetreffende gebouw of onderdeel nader onder- zoek te verrichten. Als bijvoorbeeld uit de visuele inspectie blijkt dat delen van het gevel- metselwerk vervormen, kan dit resulteren in een destructief gevelon- derzoek. Op deze manier kan een non-destructief onderzoek een bijdrage leveren aan de constructieve veiligheid van een gebouw. OntwIkkeLIng De auteurs van dit artikel, Willem Huisman en Laurens Taal, werken momenteel vanuit hun afstudeerproject aan de Hogeschool Rotterdam aan het ontwikkelen van een dergelijke constructieve scan. Ten grond- slag aan de totstandkoming van de scan ligt een uitgebreid analyserap- port. Voor dit rapport is onderzoek gedaan naar gebouwgebreken en schademechanismen. De conceptversie van de scan is inmiddels gereed en wordt getoetst op een aantal pilotprojecten, waaronder twee naoorlogse wooncomplexen waar eerder onderzoeken en renovaties hebben plaatsgevonden. colofon cOLOfOn Dit magazine is onderdeel van renda, kennis- platform bestaande bouw. Het magazine verschijnt 4x per jaar en 2x per jaar verschijnt een themanummer. reDactIe Martin Liebregts (hoofdredacteur) Wilbert Leistra (vakredacteur) Janneke Klunder (eindredacteur) Tanja Bongers, Jan Willem van de Groep, Sjoerd KlijnVelderman, Haico van Nunen, Bas Sievers en Paul Terwisscha van Scheltinga reageren? Heeft u een vraag/opmerking over het blad? Of wilt u reageren op een bepaald artikel? Neem dan gerust contact met ons op. Wij horen graag van u. renda@aeneas.nl aan DIt nuMMer werkten Mee: Willem Huisman, Laurens Taal, Tosca Vissers en Eefje van der Werf. Bezorgklacht of onjuiste adressering? Laat het ons weten en wij lossen het voor u op. lezersservice@aeneas.nl T 0411 65 00 83 uItgaVe ?neas, uitgeverij van vakinformatie bv Postbus 101, 5280 AC, Boxtel T 0411 65 00 85 www.aeneas.nl, mail@aeneas.nl MeDIa-aDVIeS Fannie Groenen; F.Groenen@aeneas.nl; T 0411 65 00 87. renDa wOrDt MeDe MOgeLIjk geMaakt DOOr: BAM woningbouw Faay Vianen Itho Daalderop Wienerberger traffIc Hanneke Schaap; H.Schaap@aeneas.nl; T 0411 65 00 86. VOrMgeVIng Twin Media bv, Rimke Bartels, Culemborg LIDMaatScHaP Basislidmaatschap (4x magazine): gratis Standaardlidmaatschap (platform): 250,- Los nummer special 49,95 Buiten Nederland geldt een toeslag voor extra porto. Een standaardlidmaatschap loopt per jaar en kan op elk gewenst moment ingaan. Opzegging moet altijd schriftelijk gebeuren, uiterlijk twee maanden voor vervaldatum. ISSN 2211-5358 ? ?neas, uitgeverij van vakinformatie 2012. Niets uit deze uitgave mag worden over- genomen zonder toestemming van de uitgever. De algemene publicatievoorwaarden van de uitgever worden verondersteld bij de auteur bekend te zijn en zijn op aanvraag beschikbaar. Hoewel de grootst mogelijke zorg wordt besteed aan de inhoud van het blad, zijn redactie en uitgever van renda niet aansprake- lijk voor de gevolgen, van welke aard ook, van handelingen en/of beslissingen gebaseerd op de informatie in deze uitgave. Niet altijd kunnen rechthebbenden van gebruikt beeldmateriaal worden achterhaald. Belanghebbenden kunnen contact opnemen met de uitgever. Renda wordt tevens elektronisch opgeslagen en ge?xploiteerd. Alle auteurs van tekstbijdra- gen in de vorm van artikelen of ingezonden brieven en/of makers van beeldmateriaal worden geacht daarvan op de hoogte te zijn en daarmee in te stemmen, e.e.a. overeen- komstig de publicatie- en/of inkoopvoorwaar- den. Deze liggen bij de redactie ter inzage en zijn op te vragen. Deel uitmaken van een trans- parant netwerk? toegang tot renda voor al uw medewerkers? uw projecten en die van ande- ren zorgvuldig gedocumen- teerd en inzichtelijk gemaakt? Neem een Corporate lidmaat- schap op renda. Hiervoor kunt u contact opnemen met Fannie Groenen: F.Groenen@aeneas.nl; T 0411 65 00 87. Deel uitmaken van een netwerk dat representatief is voor de gehele bouwkolom? een communicatieadvies op maat en meepraten over de inhoud? Word Partner of Premium Partner van renda. Hiervoor kunt u contact opnemen met Fannie Groenen: F.Groenen@aeneas.nl; T 0411 65 00 87. word gratIS lid van renda en ontvang 4x per jaar magazine renda en de wekelijkse digitale nieuws- brief geheel gratis. www.renDa.nL/basislidmaatschap De constructieve scan brengt aan de hand van archiefonderzoek, in combinatie met een visu- ele inspectie, per gebouw- onderdeel in kaart waar de mogelijke risico's liggen.