Foto'sPhotoworkx,robseverijnen visie Duurzaamheid voor het voetlicht 5 Visie Kees Vriesman "een persmoment", noemt kees vriesman de overhandiging van de mi- lieugegevens van het Cement&betonCentrum tijdens het symposium na- tionale Milieudatabase eind februari. "Zonder het te bagatelliseren", haast hij te zeggen, "want het is natuurlijk wel een belangrijke en voor de bran- chevereniging tijdrovende gebeurtenis. M'n complimenten!" De cementgegevens zijn de eerste in een reeks van updates die de bouw- toeleverende industrie de komende tijd aan stichting bouwkwaliteit (sbk) gaan leveren voor opname in de nationale Milieudatabase. "Deze data- base zie ik als een belangrijke stap vooruit bij de harmonisering van be- trouwbare milieugegevens voor de bouwsector. een geharmoniseerde milieudatabase is bovendien een belangrijke voorwaarde om meer unifor- miteit te behalen bij het kwantitatieve gebruik van de verschillende reken- en beoordelingsmethoden voor duurzaam bouwen", legt de waarnemend directeur/bestuurder van (sbk) uit. Samengevoegd sbk beheert sinds juni vorig jaar de nationale Milieudatabase. in deze database zijn de gegevens van GreenCalc, GPr en tno samengevoegd. De verwachting is dat eind van dit jaar de database is gevuld met 80 pro- cent van de in nederland gebruikte bouwproducten en -materialen. "op basis van de nationale Milieudatabase kunnen eenduidige uitspraken wor- den gedaan over de milieu-impact van het gebouw en/of Gww-werk op basis van de de verschillende bouwmaterialen in hun toepassing. Die laat- ste toevoeging is essentieel, want een product kan in de ene constructie veel beter scoren dan in een andere", aldus vriesman. sterk punt van de database vindt vriesman dat het initiatief ervoor bij de marktpartijen zelf ligt. "nederland loopt hiermee voor op de europese ont- wikkelingen. het europese standaardisatiebureau Cen is met een verge- lijkbare database bezig, maar dan voor de 27 europese lidstaten. het re- sultaat daarvan wil de nederlandse sector niet afwachten. De markt zit dringend verlegen om onomstreden milieugegevens", zegt hij. "Daarom geloof ik de kritiek niet dat bedrijven geen juiste gegevens aanleveren om hun producten in een beter perspectief te plaatsen. De gegevens zijn voor iedereen toegankelijk en controleerbaar. Frauderen heeft dus weinig zin." en als de europese database afwijkt van de nationale Milieudatabase? "ik verwacht dat er slechts kleine verschillen zullen zijn, die wij in onze data- base zullen aanpassen", antwoordt hij. vriesman benadrukt dat sbk zelf geen belang heeft bij een bepaalde invul- ling van de database. "wij zijn een onafhankelijk instituut, voornamelijk opererend in opdracht van de overheid en van het (bouw)bedrijfsleven", verklaart hij. "we zorgen er op deze manier alleen maar voor dat informatie over bouwproducten transparanter wordt gemaakt. Dat kan weliswaar de concurrentie tussen bedrijven verhevigen, maar het kan ook zorgen voor een onderscheidend vermogen." een volgende stap is volgens vriesman het certificeren van bijvoorbeeld de Dutch Green building Council (DGbC), die dan de door ons in beheer zijnde Milieudatabase als onderlegger gebruikt. "Uiteindelijk ontstaat er dan een database die door de sector zelf is gevalideerd. om meer status aan die database toe te kunnen kennen, vind ik dat de minister de gege- vens vervolgens in een of andere vorm zou moeten bekrachtigen." Certificering De sbk is in 1987 opgericht met als doel de co?rdinatie van certificatie voor de bouw te verzorgen, en regelt de kwaliteitscertificatie als koepel voor kwaliteitskeurmerken. vanuit de onafhankelijke positie van de stich- ting voert sbk hiervoor stelsels uit. "Maar we begeleiden ook bij de ont- wikkeling van nieuwe certificatiesystemen. we zijn in feite het kenniscen- trum voor certificatie en bouwregelgeving", legt vriesman uit. "we willen de integrale kwaliteitszorg in de bouw stimuleren. in samen- spraak met europese certificering wordt een basis gelegd. Die basis geldt visie kees vriesman Duurzaamheid voor het voetlicht Wilbert LeistraKees Vriesman pleit voor een financi?le stimulering bij het gebruik van milieuvriendelijke bouwproducten. De waarnemend directeur/bestuurder van Stichting Bouwkwaliteit (SBK) vergelijkt het met de bijtelling van leaseauto's. "Een laag brandstofverbruik levert de automobilist een lagere bijtelling op. Bij een goede milieuprestatie van gebruikte bouw materialen kan bijvoorbeeld bij bestaande bouw minder overdrachtsbelasting het gevolg zijn of bij renovatie kunnen leiden tot een lager btwtarief." Bron van informatie over die prestaties is de Nationale Milieudatabase, waar SBK beheerder van is. "Op deze manier kunnen we de duurzaamheid van bouwproducten ? en uiteindelijk van gehele gebouwen en bouwwerken ? voor het voetlicht brengen." Duurzaamheid voor het voetlicht 6 Visie Kees Vriesman als norm, en wordt door de overheid bekrachtigd en voorgeschreven in het bouwbesluit. het zorgt voor een enorme effici?ntieslag. Lagere overheden hoeven namelijk bouwproducten niet zelf te keuren, maar slechts te kijken of iets voldoet aan het bouwbesluit. Aan ons de taak om de bestaande certificering continu te optimaliseren", spreekt vriesman als ambitie uit. een basisniveau zorgt er volgens de waarnemend directeur/bestuurder tevens voor dat bedrijven zich kunnen onderscheiden. "Dit noem ik het plussysteem. Die producten zijn duurzamer of milieubewuster dan de norm voorschrijft (de overheid mag niet boven die basis eisen, red.), maar bieden een consument net een stukje meer kwaliteit. niet onbelangrijk, want de consument wordt steeds mondiger en ? terecht ? veeleisender op het gebied van kwaliteit. De overheid kan op dit gebied wel stimulerend werken, bijvoorbeeld door fiscale voordelen te bieden bij gebruik van pro- ducten met een goede milieuprestatie. vergelijk het maar met de auto- industrie. het gebruik van zuinigere motoren wordt gestimuleerd door het kwijtschelden van de bpm en een lagere bijtelling. Zo zou je de over- drachtsbelasting/btw kunnen verlagen en zelfs opheffen als bij een ? be- staande ? woning producten zijn gebruikt met een excellente milieupresta- tie", stelt vriesman voor. Verantwoordelijkheid De waarnemend directeur/bestuurder van sbk vindt dat de bouwsector meer zijn verantwoordelijkheid moet nemen als het gaat om het leveren van goede kwaliteit. "kijk alleen al naar het fenomeen faalkosten. het kan toch niet zo zijn dat gemiddeld 10 procent van een bouwproject door de maatschappij moet worden opgehoest", zegt vriesman beslist. "De bouw heeft een (morele) verplichting om fouten en faalkosten te voorkomen, bij- voorbeeld door het leervermogen in de kolom meer te integreren. vergelijk het maar met het in elkaar zetten van een ikea-kast. De eerste keer heb je altijd een paar schroefjes over waar je absoluut niet van weet waar ze had- den moeten zitten. De vijfde keer zet je zo'n kast echter fluitend in elkaar. Deze leercurve moet ook in de bouwsector plaatsvinden, het leerniveau moet op een hoger plan worden gebracht. hoe? Door bijvoorbeeld te wer- ken met sterke co-makerships. Leer van elkaars sterke punten en werk vaker samen. Dan heeft iedere betrokkene aan een half woord genoeg. weer een vergelijking met de auto-industrie: een ontwerper of een assem- bleur hoeft niet per se in dienst te zijn bij volkswagen; hij moet er echter wel heel intensief mee samenwerken. Dit geldt ook voor de organisatie van de bouwkolom, daar ben ik stellig van overtuigd." Maatwerk vriesman ziet nog een pluspunt van sterke samenwerkingsverbanden. "Als een team goed op elkaar is ingespeeld, dan kan het maatwerk leve- ren. De consument heeft namelijk geen behoefte meer aan eenheidsworst, maar wil maatwerk. Daar ligt de toekomst. ik sta niet alleen in mijn opvat- ting, want hennes de ridder, hoogleraar bouwprocessen aan de tU Delft, predikt dit ook al jaren. Daar heb ik veel steun aan." inherent aan het leveren van maatwerk, is volgens vriesman de garantie die op de prestaties van een woning moeten worden gegeven. "stel de consument wordt een woning met een ePC van 0,4 beloofd, dan moet die prestatie worden verzekerd door de bouwende partij. Die prestatie wordt echter alleen gehaald als de bewoner zich aan de gebruikershandleiding houdt van de installateur/bouwer. komen de prestaties niet overeen terwijl de gebruiker zich aan de voorschriften houdt, dan zou er een vorm van compensatie van de bouwer moeten volgen, vind ik." Duurzaamheid voor het voetlicht 7 Visie Kees Vriesman "De consument heeft namelijk geen behoefte meer aan eenheiDsworst, maar wil maatwerk" Techneut besturen en de bouwwereld zitten de 66-jarige vriesman in het bloed, met links en rechts wat `uitstapjes'. Zelf noemt hij zich "een echte techneut". "Als civiel ingenieur heb ik aan de Deltawerken mogen meewerken. Maar ik ben ook vastgoedboer bij Abn Amro geweest en directeur-generaal bij ruimtelijke ordening van het Ministerie van vroM. bij die laatste instantie wordt bepaald waar wat wordt gebouwd." overheidsfuncties bleven vries- man trekken, want hij ging naar staatsbosbeheer. "staatsbosbeheer stond voor een enorme reorganisatie, een bestuurdersuitdaging dus. De organi- satie bezit zo'n 260.000 ha grond, zeg maar natuurlijk onroerend goed. Mijn opdracht was het mogelijk te maken dat bezit te gelde te maken. ei- genlijk was ik een grondboer, een vak dat ik kende uit mijn eerdere ervarin- gen. Maar een belangrijke affiniteit met staatbosbeheer was ook mijn hobby: ik ben een fervent vogelaar", bekent vriesman met een lach. hij staat ook nog vol in de dagelijkse bouwpraktijk, onder andere als voor- zitter van het aandeelhouders administratiekantoor van Moes bouwonder- neming. een functie die hem werd gevraagd te vervullen omdat hij zo'n twintig jaar geleden als directievoorzitter/algemeen directeur werkzaam was bij Co?peratief bouwbedrijf Moes. "begin 2010 werd ik door henry Meijdam, toenmalig voorzitter van de raad van toezicht van sbk, gevraagd hem op te volgen. Deze raad van toezicht bestaat uit vertegenwoordigers van alle bouwpartijen; de archi- tecten/ingenieurs, de aannemers en installateurs en de toeleveranciers. even daarna bleek dat directeur Martin Lagendijk ernstig ziek was en op voorspraak van de raad van toezicht heb ik de interim-functie for the time being aanvaard. het is de verwachting dat in de eerste helft van dit jaar een nieuwe directeur/bestuurder zal worden benoemd." Boerderij `een man bouwt een huis en schrijft een boek in zijn leven' wordt wel vaker gezegd. Dit gaat deels op voor vriesman. "ik heb zelf ? nou ja, ik was zelf de opdrachtgever ? onze boerderij `op' wieringen verbouwd. een gewel- dig leuke ervaring. Zeker bij de renovatie van zo'n oud gebouw (1856) komt heel wat bouwvernuft kijken. je hebt de combinatie van kunst/cultu- reel erfgoed en techniek. ik zie namelijk elk bouwwerk als kunst, als een cultuuruiting. Daarom is de bouw ook zo'n mooie tak van sport. Dat moet de sector zich heel goed realiseren. om die status te behouden, moet de sector hard werken. en daar hoort het nemen van risico's zeer zeker bij. ondernemen is in mijn optiek namelijk risico's nemen. het is een kwestie van durven. Durven de keuze voor duurzaamheid te maken", zegt vries- man bevlogen. en het boek, gaat dat er voor vriesman nog ooit komen? "tja, dat kan al- leen maar over mijn ervaringen in de bouw gaan. Daar ben ik het nauwst bij betrokken en daar ligt ook mijn fascinatie. het scheppende vermogen aan de ene kant en de enorme vrijheid aan de andere kant om ? samen met anderen ? die vrijheid in te vullen. Dat heeft mij altijd aangesproken. samen met anderen dingen maken, schoonheid cre?ren, dat is voor mij de essentie. Maar of het boek er ooit komt? wie weet, maar nu sta ik er nog vol in", besluit hij.