38 Onlangs is de nieuwbouw van het ROC Twente in Almelo opgeleverd. Bij- zonder aan dit schoolgebouw is de stenen prefab gevel van Leebo dak- en geveltechniek. Dit is het eerste gebouw waar het Leebrick-systeem van de Drunense gevelspecialist is toegepast. Leo van der Lee: "We zijn in een later stadium bij dit project betrokken geraakt. Het ontwerp was al klaar en de maatvoering van de elementen stond al vast. Dat het gebouw een ste- nen uiterlijk moest krijgen was ook duidelijk, maar hoe de gevel precies ingevuld moest worden was nog onbekend. De architect, Syb van Breda van Royal Haskoning Architecten, had in eerste instantie een betonnen gevel in gedachten waarin stenen in een bepaald reli?f werden gestort, maar dit bleek in de praktijk niet te realiseren met het oog op het onder- houd en lekwater." Het Leebrick-systeem bood uitkomst. Met dit systeem is het mogelijk om bakstenen op te hangen aan een stalen constructie zonder het gebruik van cement, voegsel of lijm. De stenen zijn voorzien van twee inkepingen op de kop die in het stalen profiel vallen. Een groef in de steen maakt het mogelijk om de stenen te laten verspringen. Deze aanpassingen zijn in de steen meegebakken waardoor de stenen direct vanuit de fabriek verwerkt kun- nen worden. Elke steen is op vier plaatsen geborgd. Het systeem is volle- dig demontabel omdat de stenen droog verwerkt worden. Alle materialen zijn na de demontage van het gebouw weer direct herbruikbaar. De stenen zijn dan desgewenst ook traditioneel te vermetselen. Verwerkingsgemak Van der Lee vervolgt: "De instroom van jongeren in de bouw daalt en met de opening van de Europese grenzen komen er steeds meer mensen zon- der gerichte vakopleiding op de arbeidsmarkt. Dit leidt tot een chronisch tekort aan vaklui in de bouw. Wil je hier een antwoord op hebben, dan moet je zorgen dat je systeem eenvoudig te verwerken is. Dat is in dit geval goed gelukt. Om aan te tonen hoe eenvoudig ons systeem te verwerken is, hebben we met het kantoorpersoneel het eerste model zelf gebouwd. Zonder enige scholing op dit vlak hebben tekenaars en onze mensen van de calculatie een kleine 5.000 stenen verwerkt in verschillende modellen." Dit verwerkingsgemak kwam ook naar voren bij de bouw van het ROC. "We hebben echt gemerkt dat de doorlooptijden minder werden. In dit project zijn een kleine half miljoen stenen in reli?f verwerkt, verdeeld over 1.200 elementen met 800 verschillende modellen. Toch is het hele gebouw met drie tot zes mensen binnen zes maanden dichtgezet. We hebben hier- bij niet meer nodig gehad dan een verreiker om de elementen te plaatsen. Op de bouwplaats hebben we dan ook maar een beperkt aantal vierkante meters nodig om de gevel geplaatst te krijgen: een voordeel bij bijvoor- beeld krappe bouwplaatsen in de binnenstad." R&D Leebo cDemontabele bakstenen Leebo dak- en geveltechniek heeft voor het Leebrick-systeem een wereldwijd patent verworven. Dit compleet zelfdragende gevel- systeem is zeer eenvoudig te verwerken, volledig recyclebaar en zelfs schokproof. Het eerste project waar het is toegepast is net opgeleverd. BouwIQ sprak met Leo van der Lee, directeur van het bedrijf, over de ontwikkeling van het systeem en de innovatie- strategie van het bedrijf. Het Leebrick-systeem is zeer eenvoudig te verwerken. WERnERERO Demontabele bakstenen c R&D Leebo 39 "Laatst kregen we van een architect de vraag of we voor een parkeerga- rage een open gevel met verspringende stenen konden maken. Toen ik hem twee weken later een model kon laten zien van drie bij anderhalve meter en hij zag wat de mogelijkheden van het systeem waren, was hij di- rect om. Zo is het ook gegaan bij de architect van het ROC Twente. Toen hij langs kwam hebben we vier elementen met het juiste reli?f en volgens zijn opbouw gemaakt. Hij was direct enthousiast en dit enthousiasme nam alleen maar toe toen hij zag hoe de borging van de baksteen plaatsvond. Overtuigd dat de steen met dit systeem goed verankerd is, besloot hij de meeste plafonds van het gebouw ook in baksteen uit te voeren." Toekomst "We zijn het Leebrick-systeem nog steeds verder aan het ontwikkelen. De volgende stap in de ontwikkeling is om ook leidingen in het frame te ver- werken. Het verwerken van techniek in gevelelementen heeft volgens mij de toekomst. Op termijn zullen we ons dan ook ontwikkelen tot een ele- mentenbouwer die intelligente gevels maakt. Ik denk dat we over een jaar of twintig ? als je het vergelijkt met de auto-industrie ? alles kunnen leveren: van Lada tot Mercedes. We zijn dan een universele fabriek en wat de klant vraagt, dat draaien we." b Antwoord Leebo bestaat ondertussen zestien jaar en is in die tijd uitgegroeid tot een bedrijf met 100 werknemers en een jaaromzet van tussen de tien en vijftien miljoen euro. Hoe dit succes valt te verklaren? Van der Lee: "We zijn geko- men met een antwoord waar de markt op zat te wachten. We leveren be- taalbare oplossingen die eenvoudig zijn te verwerken." "We bestaan nu een goede vijftien jaar. In de ontwikkeling van het bedrijf kan ik fases van vijf jaar onderscheiden. We zijn begonnen in de traditio- nele dak- en gevelbekleding. De eerste vijf jaar hebben we goed gekeken naar de markt en de behoeftes die leefden in die markt. In de vijf jaar daarna zijn we afgeweken van het standaardwerk en op zoek gegaan naar nicheoplossingen. We hebben ons toen gespecialiseerd in slimme, effi- ci?nte ophangsystemen. De achterliggende gedachte was toen ook al dat we op termijn de vakman moeten gaan missen. In de volgende fase van vijf jaar is de prefab gedachte opgekomen. nu zijn we zo ver dat de prefab gedachte van een totale gevel in beeld komt." Geen vertegenwoordiger "We benaderen de markt anders dan veel bedrijven dat doen. Zo hebben we bijvoorbeeld geen enkele vertegenwoordiger in dienst. In de meeste gevallen hebben we rechtstreeks contact met de architect. Deze heeft na- melijk in veel gevallen een fantastisch idee, maar laat zich hierbij niet leiden door de stand van de techniek. Hier komen wij in actie. Een van de eerste dingen die we doen is een mock-up maken. Om de mogelijkheden te de- monstreren en verrassingen te voorkomen zorgen we dat we de situatie ??n-op-??n kunnen laten zien. Als de architect hier geweest is, gaat hij daarom altijd een stuk rijker naar huis." Links ziet u de artist impression van het ROC Almelo gemaakt toen nog onduidelijk was hoe de gevel gerealiseerd moest worden. Rechts ziet u een afbeelding van het uiteindelijke resultaat, gerealiseerd met het Leebrick-systeem van Leebo. ROyALHASkOnIngARCHITECTEn WERnERERO Demontabele bakstenen c R&D Leebo