nr 3 2011 opinie28 opinie crisis zet aan tot samenwerking Vol goede moed begon ik vorig jaar april als wethouder Talent- en Stedelijke ontwik- keling in Enschede aan mijn eerste collegeperiode, samen met ??n CDA-, ??n BurgerBelang- en twee PvdA-collega's. Koud begon- nen, werd al snel duidelijk dat de crisis geen dipje was, maar het begin van een onzeker, ongedefinieerd nieuw tijdperk met andere regels en wetmatigheden. Tekst Jeroen Hatenboer (VVD) Wethouder Talent- en Stedelijke ontwikkeling gemeente Enschede nr 3 2011opinie 29 Als bestuurlijk verantwoordelijke voor ruimtelijke ordening, wonen en het grondbedrijf in Enschede voelde ik veel blikken op mij gericht. Vragende blikken van mensen die eigenlijk niets anders wilden horen dan: `het gaat bij ons wel meevallen hoor'. Inmiddels weet iedereen wel beter; het valt bij ons ook niet mee. Nou zijn we er in Enschede niet van om stil in een hoekje te gaan zitten en te wachten totdat de bui over is. De teloorgang van de textiel en ook de vuurwerkramp in mei 2000 hebben dat wel bewezen. Dus ook nu zijn we weer flink aan de slag gegaan. Herprioriteren van de woningbouwpro- ductie, versterken van het weerstandsvermogen van het grondbedrijf, alle lopende projecten scannen op mogelijkheden om te temporiseren en natuurlijk de kosten reduceren, en het uitfaseren van looptijden van grexen, zijn allen overwogen en waar mogelijk in- en doorgevoerd. Geluk- kig was de administratie prima op orde en dat scheelde enorm om snel inzicht in de verschillende opties te krijgen en keuzes te maken. EnErgiEnoTA In alle kennismakingsgesprekken die ik in die tijd met corporaties en marktpartijen heb gevoerd, werd het mij wel duidelijk dat standaardop- lossingen niet voor de hand liggen. Ook onze eigen begroting van ruim 500 miljoen euro bood niet echt mogelijkheid om anticyclisch te gaan investeren. Het negatieve effect van ons verleden als grootste textiel- stad van Nederland laat nog steeds zijn sporen na. In onze zoektocht om toch oplossingen te vinden, heeft het grote beslag dat inkomenson- dersteuning op onze begroting legt, een grote rol gespeeld. Met name het feit dat een belangrijk deel van deze ondersteuning opgaat aan de energienota, die zonder maatregelen de komende jaren alleen nog maar zal stijgen. De gedachte om stijgende energielasten te kunnen stabilise- ren zou in de toekomst dus in theorie geld op moeten kunnen leveren. Met deze gedachte in het achterhoofd hebben we serieuzer gekeken waar we het in Enschede eigenlijk over hebben en of er kansen zijn. We hebben 76.000 woningen waarvan 60 procent in particulier bezit is, en 40 procent huurwoningen zijn. Van die 40 procent is weer 50 procent ouder dan 40 jaar en heeft 65 procent een energielabel D of lager. Deze labels zijn dan weer verantwoordelijk voor 40 procent van de lokale CO2 -uitstoot, en zo wisten we direct dat er genoeg schaalgrootte is om verder te gaan. Als je de woningen waarbij renovatie kapitaalver- nietiging zou zijn (E, F en G label) en net gerenoveerde woningen met een B-label eraf trekt, blijven er rond de 25.000 woningen over die in het model passen. SAmEnwErKing Mede dankzij de samenwerking die wij zijn aangegaan met adviesbu- reau Hypercube, om tot een maatschappelijk investeringsmodel te komen waar op verschillende manieren rendement op de investeringen is te maken, lijkt theorie werkelijkheid te gaan worden. Het bij elkaar aan tafel schuiven van bouwbranche, corporaties, financiers en gemeente leidt inmiddels tot de eerste conclusies en de eerste globale modellen. In het model is het belangrijkste uitgangspunt dat alle betrokken part- ners denken vanuit de wensen en belangen van de woonconsument. Zaken als comfort, waarde en financieringsmogelijkheden moeten daarin centraal staan. Dit betekent voor alle partijen aan tafel, dat er werkelijk ge?nnoveerd moet gaan worden. En dat is voor partners die in zijn algemeenheid niet uitblinken door innovatieve kracht een hele opgave. In deze situatie blijkt dat het gezegde `onder druk wordt alles vloeibaar' niet zomaar een loze kreet is; partners zijn meer dan bereid om buiten hun kaders te denken en ook te doen. Het maakt daarbij niet uit of het nu gaat om technische of financi?le samenwerking, of inzet van niet-benut arbeidspotentieel en opleidingsmogelijkheden. VooruiTgAng Inmiddels zijn we in het stadium dat er wordt gesproken over innova- tieve componenten als aantrekkelijke verduurzamingspakketten, comfort tijdens de verbouwing, een aantrekkelijke kosten-batenverhou- ding en bijbehorend financieringspakket. Het proces van dromen, denken, durven, doen en doorzetten door de partners begint vruchten af te werpen. Overeenstemmingen over succesfactoren liggen binnen handbereik en we zijn het er al over eens dat er anders gewerkt moet worden. Innovatief samenspel tussen bouwkunde en installatietechniek is noodzakelijk, maar ook is het in buurten waar gespreid bezit is van belang dat particulieren zonder veel problemen mee moeten kunnen doen aan initiatieven van de woningbouwcorporatie, om zo ook van de schaalgrootte te kunnen profiteren. Brandende vraag is natuurlijk wanneer deze manier van (samen)werken wat gaat opleveren, en wat die opbrengst dan zal zijn. Geeft het de werkgelegenheid in de bouw een impuls en ontstaan er hierdoor nieuwe financieringsarrangementen? Gaan particulieren inderdaad aanhaken bij projecten van de corporaties? En het zal moeten blijken of deze manier inderdaad zorgt voor de gewenste verlaging van de woonlasten en de beoogde CO2 -reductie. Aan de samenwerking op zich zal het niet liggen; alle betrokkenen steken steeds meer energie in de ontwikkeling van het businessmodel. En zoals het er nu naar uitziet, staan de eerste kleinschalige projecten aan het eind van dit jaar in de steigers, met als doel om in de loop van 2012 tot realisatie komen. De resultaten daar- van zullen bepalend zijn of we de komende tien jaar in Enschede 25.000 woningen gaan renoveren. Wordt vervolgd.