Innoveren of vriendjes worden 43 Column Vriendjes worden; de discussies over ketensamenwerking volgend lijkt dat de opgave te zijn voor de vragers en makers in de bouw. De corporatie en de aannemer kruipen lekker dicht tegen elkaar aan en voil?... de ketensa- menwerking is geboren. O ja, dat doen we om de faalkosten in de bouw omlaag te brengen. Maar gaat het daar nou daadwerkelijk om? Ik denk van niet. Sterker nog, ik denk dat die aanvliegroute voor veel corporaties forse governance problemen en natuurlijke weerstanden oproept. Het grootste probleem in de bouwsector is de afwezigheid van innovatie. Ja, op productniveau wordt er voldoende ge?nnoveerd. Zo was ik kortge- leden nog bij Jaga, een fabrikant van warmteafgiftesystemen. Daar wordt op een indrukwekkende manier ge?nnoveerd. Probleem is echter wel dat de installateurs absoluut niet snappen wat ze met die innovaties aan moe- ten. Ontwerpers en engineers zijn niet in staat producten op een slimme manier te integreren met andere bouwproducten tot slimme integrale con- cepten. Concepten die door continue innovatie steeds beter en goedko- per worden, in andere sectoren een gebruikelijk fenomeen. De `buzz-woorden' zijn transparantie en vertrouwen... vriendjes worden. Maar wat lossen we daarmee op? Bedrijven kunnen geen vriendjes wor- den, mensen wel. Dat duurt lang en maakt connecties broos, mensen zijn immers zo vertrokken. Daarnaast vergeten we ook dat de menselijke na- tuur wel geneigd is tot samenwerken, maar dat belangen en machtsver- houdingen een rol blijven spelen. De vragende partij zal vanuit die optiek nooit een gelijkwaardige rol kunnen spelen binnen de keten. Nee, bedrijven moeten vertrouwen verdienen door betrouwbare en betaal- bare producten te ontwikkelen. De makers moeten slimme coalities vor- men, waarvan de leden samen op zoek gaan naar de optimale oplossing voor vrager ?n eindgebruiker. Daarvoor hoef ik als vragende partij geen vriendje te worden met mijn aannemer. Ik hoef ook niet te weten wat zijn marges en opslagen zijn... ik weet immers wat iets mij waard is. Ik moet kunnen kiezen. Ik moet zorgen voor een juiste formulering van de opgave. En ik mag van slimme coalities verwachten dat zij in staat zijn de vraag achter die vraag te achterhalen, inclusief die van de eindgebruikers. Die slimme coalities bestaan niet uit ketens, maar uit netwerken. Netwer- ken die bestaan uit partijen die projectoverstijgend met elkaar samenwer- ken. Netwerken zullen zich specialiseren... en hebben door ervaring `half- concepten' op de plank liggen, waarmee ze snel en adequaat een aanbod kunnen genereren voor de vrager. Doordat die creatieve coalities continu worden uitgedaagd om vanuit een integrale visie te innoveren, zijn de eli- minatie van faalkosten en transactiekosten evident, evenals de al eerder genoemde buzz-woorden transparantie en vertrouwen. Binnen dat net- werk wordt kennis en informatie gedeeld, zodat complementaire informa- tiebronnen samenkomen. De bron voor innovatie is het herkennen van kansen door die informatiestromen slim te combineren. De mensen bin- nen het netwerk zijn verbinders en staan daarmee aan de wieg van inno- vatie. Sommige verbindingen zijn sterk andere zwak... Het uitvallen van een verbinding zal echter weinig gevolgen hebben voor de robuustheid van het netwerk als geheel. Het mooie is dat partijen binnen verschillende coalities actief kunnen zijn. Bij de projecten die wij vanuit Energiesprong begeleiden is daar in beginsel wel wat weerstand tegen. Maar zodra men de waarde van kruisbestuiving tussen de verschillende innoverende net- werken gaat inzien, kunnen we pas echt de opgave van de 21ste eeuw te lijf. De verduurzaming van de gebouwde omgeving gaat niet lukken door vriendjes te worden van elkaar... Nee, daarvoor zijn krachtige innovatieve coalities nodig. Jan Willem van de Groep Programmaregisseur Stuurgroep Experimenten Volkshuisvesting (SEV) Column Innoveren of vriendjes worden `Het grootste probleem in de bouw- sector is de afwezigheid van innovatie'