renda special 2012/1 opinie28 wanneer het gaat om energieprestaties. Ze zijn toe aan renovatie. Ook de openbare ruimte in deze buurten is niet meer van deze tijd. Waren de wijken vroeger opgezet vanuit het ideaal dat er veel gezamenlijke ruimte was waar kinderen konden spelen; anno 2012 hebben bewo- ners meer behoefte aan privacy en ruimte voor hun auto's. De lage tuinafscheidingen in de vorm van heggetjes zijn vaak vervangen door hoge schuttingen. Het openbaar groen kent veel restgroen met een onduidelijke functie en wordt vaak slecht onderhouden. Met als gevolg dat de wijken een sleetse uitstraling krijgen. Versnippering Van eigendom Er zou nog niet zo veel aan de hand zijn als er ook niet sprake was van sociale problemen. In de jaren negentig is de corporatie ? in het kader een nieuwe stad. nieuwe idee?n over stedenbouw toegepast in de praktijk. experimenteertuin van de stedenbouwkundige. Zo werd en wordt er ? door de meesten tegenwoordig gelukkig positief ? over Lely- stad gesproken. Tegelijker- tijd is Lelystad ook een product van haar tijd, met al haar goede en soms ook minder goede kanten. dat schept verplichtingen om ervoor te zorgen dat we niet alleen goede en mooie nieuwbouwwijken blijven bouwen, maar dat we ook in de bestaande stad durven in te grijpen als dat nodig is. om zo te zorgen dat die bestaande stad kan blijven concurreren met de uitda- gende woonmilieus die we in de uitleggebieden realiseren. bloemkoolwijk: lust of last? tekst jop fackeldey (pvda), wethouder volkshuisvesting en wonen, gemeente lelystad opinie De Atolwijk is een in de jaren zeventig gebouwde wijk, zoals vele andere in Nederland. Het is een wijk die gebouwd is als reactie op de massale hoogbouw galerijflats uit de jaren zestig die de menselijke maat misten. Men was op zoek naar kleinschaligheid en bouwde rijen ruime eengezinswoningen in kleine straatjes of hofjes, met veel open- bare ruimte en veel voorzieningen voor de jonge gezinnen die er kwamen wonen. Ze worden vaak de bloemkoolwijken genoemd. Veel van deze wijken zijn nog steeds populair, want de woningen zijn ruim, er is veel groen en er zijn veel voorzieningen in de buurt zoals scholen, winkels, gezondheidscentra en sportvelden. Maar er zijn ook buurtjes met problemen, zowel van fysieke als van sociale aard. Het betreft veelal woningen die in grote aantallen gebouwd zijn, met een (achteraf) discutabele kwaliteit. De kwaliteit van de woningen voldoet niet meer aan de huidige eisen, zeker niet renda special 2012/1opinie 29 van een fusie ? door het Rijk c.q. de toezichthouder gedwongen om in totaal 5000 woningen te verkopen. Een groot deel daarvan ligt in de Atolwijk. Die verkoop ging willekeurig, waardoor elk straatje in een groot deel van deze wijk versnipperd particulier bezit kent tussen corporatiebezit. De woningen zijn vaak aan de voormalig huurders verkocht. Vele hypotheken zijn in `de goede tijden' opgehoogd, voor realisering van nieuwe keukens, badkamers of andere leuke dingen. Aan onderhoud of sparen voor onderhoud werd niet gedaan. Banken keken nergens naar. En bewoners zijn nu opgezadeld met een hypo- theeklast die de verkoopwaarde van de woningen ver te boven gaat. Ze zitten dus vast. Een zware hypotheekschuld, geen geld voor onder- houd, en een woning die vrijwel onverkoopbaar is of waarvan de verkoop het schuldenprobleem niet oplost. Een vrijwel onoplosbaar probleem. Inmiddels zijn er barre tijden aangebroken en de woningen zijn drin- gend aan een onderhoudsbeurt toe. De corporatie knapt de woningen dan ook op, maar tussen de huurwoningen liggen de particuliere woningen van mensen die hun woning dus niet kunnen of willen opknappen. Met deels opgeknapte en deels niet opgeknapte wonin- gen worden de tegenstellingen in de wijk nog schrijnender. Huurders hebben een mooi opgeknapte en vaak ook energiezuiniger woning, en particulieren hebben een probleem: zij hebben een eigen woning die in waarde daalt, maar geen geld om te investeren. renoVaTie sTimuLeren We kunnen zeggen dat particulieren verantwoordelijk zijn voor hun eigen woning en dat de corporaties hun bezit op orde moeten houden. Dat klopt. Maar dat lost het probleem niet op. Want die particulieren kunnen vaak helemaal niet investeren. We zien dat op sommige plek- ken de verloedering toeslaat en de leefbaarheid tot een onaanvaard- baar niveau daalt. Dat vind ik als verantwoordelijk wethouder niet acceptabel. De woningen in de Atol- en Zuiderzeewijk zijn enkele tientallen jaren geleden gebouwd en hebben vaak kozijnen die in mindere staat zijn. Meestal hebben de woningen ramen met enkel glas, waardoor er veel warmte verloren gaat. Dat is financieel ongunstig en het veroorzaakt vocht en schimmel, die slecht zijn voor de gezondheid. Door een reno- vatie komt de woning weer in een goede onderhoudsstaat en ziet deze er mooier uit. Daarnaast wordt de isolatie verbeterd. En mooie wonin- gen dragen ook weer bij aan een aantrekkelijke wijk. Als college hebben we dan ook besloten om particulieren te stimule- ren met subsidies of goedkope leningen om hun woning op te knap- pen en te isoleren. We verwijzen mensen met problemen als ze willen door naar deskundigen, die hen goed kunnen helpen. Aan eigenaren van de Atol- en Zuiderzeewijk biedt de gemeente bijvoorbeeld een aantrekkelijke lening aan. Deze kent een extra lage rente en wordt verstrekt door het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland (SVn). Tevens biedt de gemeente Lelystad particuliere woningeigena- ren en verenigingen van eigenaren (appartementengebouwen) een steuntje in de rug bij het treffen van energiebesparende maatregelen, zoals isolatie of duurzaam opwekken van energie. Deze duurzaam- heidsregeling geldt voor heel Lelystad, voor woningen en appartemen- ten die voor 1995 zijn gebouwd. projecT new Towns De huidige maatregelen (waaronder de lening met een lage rente) zijn echter niet voldoende om bewoners in grote aantallen in beweging te krijgen. Dit komt grotendeels door de beperkte financi?le mogelijkhe- den van veel bewoners, zeker als het gaat om een grote investering als kunststof kozijnen. Daardoor ontstaat er een schrijnend contrast tussen de opgeknapte woningen en de woningen van bewoners die onvoldoende middelen hebben. Sociaal gezien worden mensen daar- door gestigmatiseerd. Financieel gezien kan het ook tot daling van de marktwaarde van de woning leiden, omdat de particuliere woning er slechter uitziet dan de huurwoning. Ook deze situatie is voor de bewo- ners en voor het college niet aanvaardbaar. Om die reden is ? aanvul- lend op de stimuleringsregeling ? vanaf 2011 ingezet op het stimuleren van de zelfredzaamheid van bewoners. Dit gebeurt vanuit het project New Towns, opgezet door de SEV, waar gemeente Lelystad aan meedoet. De SEV wijst mensen op hun eigen verantwoordelijkheid. De gemeente faciliteert vanuit de gedachte dat gemeente ?n bewo- ners belang hebben bij opgeknapte woningen, een prettige woonom- geving en verbeterde uitstraling van de wijk. Door eigenaren te stimu- leren om gezamenlijk hun huizen te onderhouden, kunnen zij elkaar hierbij helpen in het kader van `samen staan we sterk'. juisTe besLissingen De eerlijkheid gebied te zeggen dat deze voorzieningen voor de lange termijn niet genoeg zijn. We moeten ons een beeld gaan vormen van wat voor wijken dit over twintig jaar zijn. En hoe kunnen we samen met de corporatie zorgen dat we op weg daar naartoe de juiste investe- ringsbeslissingen nemen? Welke partijen kunnen we daarbij betrekken, en hoe kunnen we weer tot waardevermeerdering van de woningen en daarmee de buurt komen? We moeten nadenken over strategische aan- of verkoop. Wellicht wat bijbouwen voor de veranderende woon- wensen of wat slopen omdat we te veel van hetzelfde hebben. De openbare ruimte aanpassen aan de eisen van deze tijd. Bewoners, gemeente en corporaties zijn de belangrijkste partijen in de wijk. Maar we hebben in de toekomst ook andere partijen nodig. Denk aan banken, beleggers, het Rijk, zorgverzekeraars enzovoorts. Ook zij hebben er belang bij dat meer dan een miljoen huizen in Nederland, gebouwd in jarenzeventig- en jarentachtigwijken, niet door de bodem zakken.