architect zet in op duurzaamheid nr 1 2012 33 architect zet in op duurzaamheid Duurzaamheid is niet zomaar een hype, maar een trend die in de toekomst het bouw- proces structureel zal be?nvloeden. Bovendien is duurzaamheid volgens architecten meer dan ener- gie-effici?ntie. Dit blijkt uit het Nederlandse rapport van de European Architectural Barometer, opgesteld door Arch-Vision. tekst wilbert leistra foto rudy uytenhaak architectenbureau Stadskantoor Leyweg Den Haag, het duurzaamste bedrijfsgebouw in de stad. Het is duidelijk dat duurzaamheid een steeds belangrijkere rol speelt in het bouwproces. Ook architecten zetten meer en meer in op duurzaam- heid. Althans een meerderheid, zo blijkt uit de resultaten van een onder- zoek onder Nederlandse architecten eind 2011. Maar liefst 91 procent van de ondervraagden vindt dat duurzaamheid meer is dan energie-effici- ?ntie in het bouwproces. 88 Procent is ervan overtuigd dat het hier niet om een hype gaat, maar dat duurzaamheid in de toekomst een structu- rele invloed op het bouwproces zal hebben. Een ruime meerderheid van de architecten (80 procent) vindt dat duurzaamheid en esthetiek goed samen gaan, eenzelfde percentage is van mening dat duurzaamheid ook goed kan worden gecombineerd met luxe en comfort. Het onderzoek is onderdeel van de European Architectural Barometer, een kwartaalonder- zoek onder 1200 Europese architecten, uitgevoerd door Arch-Vision. architect zet in op duurzaamheid34 nr 1 2012 2 3 4 5 5 6 6 10 11 12 16 21 24 26 48 40 43 51 46 51 49 70 70 62 67 70 59 62 23 25 21 22 17 29 22 11 10 17 12 3 5 6 18 14 28 18 25 13 19 7 8 7 3 4 10 5 1 2 1 1 8 17 3 4 5 1 2 1 1 2 2 1 1 1 4 Bij de keuze van (bouw)materialen let ik op de aanwezigheid van een duurzaamheidslabel, een eventuele meerprijs hiervoor ben ik bereid te betalen LCA (life cycle analysis) wordt steeds meer gevraagd voor duurzame projecten om de milieuprestaties te beoordelen Bij mijn ontwerp- en materiaalkeuzes houd ik rekening met het behalen van een duurzaamheidscertificaat voor het gebouw Er zal herleving plaatsvinden van de natuurlijke producten als hout en linoleum Door de noodzaak van duurzaam bouwen zullen de nodige traditionele bouwmaterialen aandeel verliezen Ik ben goed op de hoogte van de producten waarmee duurzaam gebouwd kan worden Door het gebruik van duurzame producten in de bouw zullen gebouwen beter worden Duurzaamheid en zaken als comfort en luxe gaan goed samen Door gebruik te maken van duurzame producten cre?er ik waarde voor mijn klanten Ik doe mijn best om mijn kennis up-to-date te houden wat betreft duurzaamheid, duurzaamheidcertificaten en relevante processen Duurzaamheid en esthetiek gaan goed samen Duurzaamheid in het bouwproces is meer dan energie-effici?ntie Nu claimt iedere aanbieder duurzaam te zijn en is het moeilijk dit goed te beoordelen Duurzaamheid is niet zomaar een `hype', maar een trend en deze zal het bouwproces in de toekomst structureel be?nvloeden Zeer mee eens Mee eens Neutraal Mee oneens Zeer mee oneens Weet niet/geen mening Weet niet/geen mening 4% Er is wel vraag naar duurzaamheid en men is bereid er meer voor te betalen omdat klanten de voordelen hiervan inzien 14% Er is wel vraag naar duurzaamheid en men is bereid er meer voor te betalen omdat dat op de lange termijn loont 20% Er is wel vraag naar duurzaamheid, maar men is niet bereid er meer voor te betalen 47% Er is geen vraag naar duurzaamheid 15% Arch-Vision monitort ieder kwartaal de conjunctu- rele ontwikkeling en een specifiek thema, zoals duurzaamheid, bij 1200 architecten in Duitsland, Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Itali?, Nederland en Spanje. LABEL Slechts de helft van de architecten let bij de keuze van de toe te passen materialen op de aanwezigheid van een duurzaamheidlabel. Qua duurzaamheidcertificaten is BBC het populairst (14 procent), gevolgd door ISO 14001 (13 procent), DGNB (7 procent) en LEED (4 procent). De meer gangbare certificaten als BREEAM (2 procent), GreenCalc en GPR-Gebouw (beide 1 procent) sluiten de rij. Bijna de helft van de Nederlandse architecten (47 procent) geeft aan wel naar duurzaamheid te vragen, maar is niet bereid er meer voor te betalen. De architecten die aangeven er wel voor te willen betalen, doen dat omdat klanten er de voordelen van inzien (14 procent) of omdat dit op de lange termijn loont (20 procent). 15 Procent geeft aan niet naar duurzaamheid te vragen. EigENschAppEN Wanneer is een product duurzaam? Die vraag kregen de architecten voorgeschoteld. De drie belangrijkste eigenschappen van duurzaamheid zijn volgens de ondervraagden hergebruik na gebruik (26 procent), op de voet gevolgd door minimaal gebruik van energie bij extractie en productie (25 procent) en recycleerbaarheid na gebruik (21 procent). Vertaald naar producten vinden de ondervraagde architecten kerami- sche dakpannen het meest duurzame product. Maar liefst 85 procent was die mening toegedaan. Led-verlichting volgde op de tweede plaats (84 procent) en de top 3 werd afgesloten door baksteen (81 procent). Architecten vinden lood (56 procent), PUR/PIR-isolatie (52 procent) en kunststof, zoals pvc (49 procent), geheel niet duurzaam. TrENDs Gevraagd naar de trends op het gebied van duurzaamheid, antwoordt 82 procent dat de energieopwekking van gebouwen steeds meer decentraal zal gebeuren door wkk-installaties en benutting van zonne- energie. Bijna driekwart verwacht dat extra functies van het dak steeds belangrijker gaan worden. Denk aan CO2 -reductie, vermindering van stikstofoxiden en opwekking van energie. Meer dan de helft is het oneens met de stelling dat binnen vijf jaar kantoorgebouwen energie- neutraal zijn. ENErgiEBEspAriNg Duurzaamheid is meer dan alleen energiebesparing, luidde al een conclusie van het onderzoek. Maar wat vinden de architecten eigenlijk van energiebesparing? In ieder geval dat de kennis over energiezuinig ontwerpen van gebouwen niet in de kinderschoenen staat. Meer dan de helft is hiervan overtuigd (55 procent). Iets meer dan driekwart van de ondervraagden vindt dat er nog veel te winnen is door slimmer te ontwerpen, bijvoorbeeld door toepassing van groene daken of natte gevels, waardoor koeling en verwarmingsinstallaties minder nodig zijn. 75 Procent geeft aan dat energiebesparing goed te realiseren is zonder concessies aan het ontwerp te doen. Iets meer dan de helft (51 procent) geeft toe dat bij de keuze van installaties meer naar de aanschafprijs wordt gekeken dan naar het energieverbruik. Vraag naar duurzame materialen en mate waarin men bereid is om meer te investeren (n=200)